ناخن جویدن در کودکان یکی از نگرانی‌های اخیر پدر و مادرها و مربیان مدارس شده است. به همین جهت لازم دانستیم اطلاعاتی در ای زمینه منتشر کنیم.

علت وقوع:

ناخن جویدن

گزارش‌های به‌دست‌آمده نشانه این است که منشأ اصلی جویدن ناخن اضطراب کودک است. قرار گرفتن کودک در محیط‌های ناامن و ارتباط با افرادی که سطح اضطراب او را بالا می‌برند، سبب تشدید این عادت می‌شود.

مسائلی مانند اختلافات پدر و مادر، تولد خواهر یا برادر (ورود یک نوزاد به خانواده)، ورود به مدرسه و آغاز سال تحصیلی، مورد تنبیه قرار گرفتن، ترس‌های محیطی و …از جمله عواملی هستند که سبب ایجاد و تشدید اضطراب کودک می‌شوند. درواقع به‌جای اینکه خشمش را بیرون بریزد یا آن را بوز دهد با جویدن ناخن‌هایش خشمش را در خود نگه می‌دارد. در این شرایط والدین نباید واکنش نشان دهند و کودک را مسخره و تهدید کنند، چراکه علاوه بر تشدید این موضوع سبب وقوع عادت‌ها و اختلالات دیگر هم می‌شوند.

مسئله قابل توجه دیگری که این است که امکان تأثیر ژنتیک هم وجود دارد. چراکه دیده‌شده پدر و مادرهایی که خود این عادت را داشته‌اند، کودکانی با این عادت رفتاری دارند؛ و حتی در دوقلوها هم ممکن است به شکل مشترک این عادت ایجاد شود.

ضمن اینکه کودکان دارای یادگیری مشاهده‌ای قوی هستند و بعضی عادت‌های مخرب رفتاری در اثر یادگیری اتفاق می‌افتد.

عوارض ناخن جویدن:

در ابتدا ناخن جویدن برای کودک احساس آرامش و رهایی از اضطراب را به همراه دارد. ولی با گذشت زمان باعث احساس افسردگی، عدم اعتمادبه‌نفس، انزوا، گوشه‌گیری، یا مشکلات جسمی مثل خونریزی اطراف ناخن، انواع عفونت‌های گوارشی، انگل و…می‌شود.

راه‌های جلوگیری:

منتظر پاسخ کودکتان که چرا ناخن‌هایش را می‌خورد نباشید، بلکه به دنبال شکار موقعیت‌هایی که قبل از ناخن جویدن ایجاد می‌شود؛ و اتفاقاتی که رخ می‌دهد باشید.

راهکارهای لازم برای ناخن جویدن کودکان:

۱) به کودک تنفس عمیق را آموزش دهید و به آن‌ها یاد دهید که آرامش داشته باشد.

۲) دست‌هایشان را مشت کنند تا پانزده بشمارند، سپس آن‌ها را رها کنند، با این کار می‌توانند انقباض و انبساط و آرامش را درک کنند.

۳ دست‌های کودکی که ناخنش را جویده با دست‌های والدینشان مقایسه کنید.

۴ انگشت‌هایی که جویده شده را با آن‌هایی که جویده نشده مقایسه کنید.

۵ از او بخواهید از کتاب‌ها، دست‌ها و ناخن‌های زیبا را جدا کند و در دفتری بچسباند.

۶) وقتی تلویزیون نگاه می‌کند، دست‌های زیبا را به او نشان دهید و بگویید که چه دست‌های زیبا و قشنگی دارد.

۷ وقتی ناخن‌هایش را می‌جود، او را در جلوی آینه قرار دهید و بخواهید که آن صحنه را ببیند.

نکته: مقایسه‌ها نباید حالت تحقیرآمیز و آسیب‌زننده باشد.

۸ زمان‌ها و مکان‌هایی که ناخن جویدن در کودک اتفاق می‌افتد را یادداشت کنید و بفهمید که چه زمان‌هایی است.

۹ زمانی که کودک را در حال ناخن جویدن می‌بینید، بدون خشم فقط به او آگاهی دهید که دارد ناخنش را می‌جود.

۱۰ معمولاً وقتی کودک دست‌هایش خالی است، ناخن‌هایش را می‌جود، سعی کنید توپ‌های پلاستیکی، خمیر کودک و چیزهایی که می‌تواند در دستش بگیرد را به او بدهید تا زمانی که احتیاج دارد آن‌ها را فشار دهد و با آن‌ها بازی کند.

۱۱ موقعیت‌هایی که در آن کودک ناخنش را می‌جود عوض کنید.

۱۲ برایش یک جدول درست کنید و زمانی که ناخن‌هایش را نمی‌جود ستاره بزنید. وقتی سه یا پنج ستاره گرفت به او پاداش دهید (پاداش‌ها نباید مادی باشند، مثلاً خریدن یک اسباب‌بازی گران‌قیمت. غذای موردعلاقه، بازی موردعلاقه و…مناسب است).

۱۳ سعی کنید وقتی ناخن جویدن کودک کمتر می‌شود او را تشویق کنید و انگیزه را در او زیاد کنید.

۱۶ به کودک مراقبت از ناخن‌هایش را یاد بدهید.

۱۷ معمولاً کودک به خاطر اضطراب ناخن می‌جود و اگر این ناخن جویدن درمان نشود، موقعی که اضطراب او تمام شود این عادت باقی می‌ماند؛ و حتی تا زمان بزرگ‌سالی ادامه پیدا می‌کند. پس بهتر است از ابتدا درمان را شروع کنید.

۱۸ سعی نکنید کودک را به خاطر ناخن جویدن دعوا و سرزنش کنید و یا از فلفل استفاده کنید، زیرا این کارها نه‌تنها جنبه درمانی ندارد بلکه سبب طولانی شدن فرایند درمان هم می‌شود.

نکته: بهتر است کودک را نزد مشاور ببرید تا علت اضطراب و استرس او مشخص شود.

عنوان: ناخن جویدن در کودکان

گردآوری: بهاره محسنی، دانشجوی کارشناسی ارشد