در جوامع سنتی، تعدادی از کارکرد هایی که اکنون در خانواده نوین بر عهده سایر موسسات است، همچنان در ردیف مسئولیت‌های خانواده به حساب می‌آید. در این جوامع، خانواده می‌پذیرد که آموزش و پرورش اعضا خود را انجام دهد. برای افراد کار تهیه کند و امکانات گذران اوقات فراغت آن‌ها را فراهم نماید، تسهیلات رفاهی لازم را تهیه کند، امکانات اقتصادی بوجود آورد و حتا به افراد آموزش‌های مذهبی دهد.
اما شبکه روابطی که بر اساس آن اعضای یک خانواده در پیوند و ارتباط با یکدیگر قرار می‌گیرند، زیر نفوذ قوانین، آداب و رسوم و سنت‌هایی است که پایگاه‌ها و نقش‌های افراد را تعیین می‌کنند.
توید مثل
معمولا کار کرد ویژه خانواده است. در این معنی تنظیم روابط جنسی تنها بخشی از یک زمینه اساسی است. برای این که جامعه‌ای باقی بماند باید جایگزینی اعضای آن تضمین شده باشند.
رفع نیاز جنسی
مشروعیت بخشیدن به تمایلات جنسی و ارضای این نیاز توسط خانواده صورت می‌گیرد. با این که صور رفتارهای جنسی از جامعه‌ای تا جامعه دیگر متفاوت است، اما همیشه با قاعده‌هایی مواجه هستیم که معین می‌کند چه کسی می‌تواند موضوع یک وصلت مشروع باشد. مشاهده شده است که ممنوعیت زنا با محارم تقریبا در تمامی جوامع وجود دارد.
با این که هیچ جامعه‌ای وجود ندارد که روابط جنسی در آن فارغ از هر گونه قاعده‌ای باشد. برخی از جوامع، روابط جنسی قبل از ازدواج را فقط تحت شرایط خاصی مجاز می‌شمارند، حتا در جوامعی که روباط جنسی در آن‌ها با سخت‌گیری کمتری همراه است. دیدگاه افراد از برقراری این روابط بیشتر فراهم آوردن شرایط برای ازدواج‌های مناسب‌تر است، نه صرفا انگیزه‌های مبنی بر خوشگذرانی، تفریح و تخلیه هورمونی.
حمایت و مراقبت از کوکان
این چنین حمایتی به ویژه تا زمانی که نوزاد، از لحاظ بلوغ زیستی، دوران وابستگی را پشت سر نگذاشته است، امری ضروری است. این کارکرد ممکن است هم چنین افراد سالخورده را نیز شامل شود. هر چند که در برخی از جوامع آن‌ها را به حال خود رها می‌کنند تا از میان بروند. با این حال واقعیت آن است که در تمام جوامع، خانواده برای اعضای آن در حکم پناهگاه و وسیله دفاعی است. به این کارکرد، گاهی عنوان «نگهداری» داده شده است.
اجتماعی کردن (جامعه پذیری)
فرایندی است که بر اثر آن فرزندان خانواده برای زیستن در جامعه آموزش می‌بینند. به این ترتیب موجود انسانی حالت انسانی به خود می‌گیرد و شخصیت او شکل می‌گیرد. آشنایی با هنجارها، قوانین، آموزه‌های دینی و مقررات حاکم بر روابط بین اعضای خانواده، اولین گام جامعه پذیری فرزند آدمی است.
اعطای پایگاه اجتماعی
خانواده از طریق جایگزین کردن یا تخصیص پایگاه به اعضای جدید خود برخی از موقعیت‌های اجتماعی را تفویض می‌کند، از طریق تولد مشروع، موقعیت کودک در مجموعه روابط و تعهدات خوشاوندی مشخص می‌شود. خانواده هم چنین موقعیت‌های زندگی فرد و پایگاه اجتماعی ویژه او را مشخص می‌کند.
کارکرد عاطفی و همراهی خانواده
این کارکرد از نیاز انسان به محبت و وابستگی‌های عاطفی ناشی می‌شود. یکی از نیازهای اساسی انسان، نیاز به محبت، صمیمیت و حمایت است. خانواده برای اعضای خود تعهد ارضاء نیازهای عاطفی همدیگر را به وجود می‌آورد و لحظات تنهایی، پوچی، بی‌هدفی و طرد شدگی را از اعضا دور می‌کند. وجود خانواده برای پیشگیری از مشکلات روانی، عاطفی و اجتماعی فرد ضروری است.
کارکرد اقتصادی
خانواده در برخی اجتماعات و در طول تاریخ، دارای کارکرد اقتصادی نیز بوده است. این پدیده در میان اعضا خانواده‌ّایی که در واحدهای تولید اقتصادی مشارکت داشته‌اند، دیده شده است. از آن جا که در جوامع جدید، نقش خانواده در تولید اقتصادی دارای اهمیت کمتری است، برخلاف گذشته از نظر اقتصادی یک واحد مصرفی به شمار می‌رود.
و در آخر…
زمانی که خانواده در ایفای نقش و کاکرد یا کارکردهای خود با مشکل مواجه می‌شود، در معرض آسیب‌های گوناگون قرار می‌گیرد: اختلالات روانی هر یک از اعضای خانواده، طلاق و سایر آسیب‌ها در کمین چنین خانواده‌هایی است.
فرستنده: محمدامین موفق – HotsonHor M.A.M
منبع: مبانی ازدواج و تشکیل خانواده، مهری‌نژاد.
یک راه ساده و آسان برای اطلاع از مطالب جدید سایت و ارتباط با ما کانال تلگرام ماست. در تلگرام ravanhami@ با ما همراه باشید.
