هیجانخواهی:
هیجانخواهی یکی از ابعاد شخصیت است که ابتدا آیزنک آن را به عنوان یکی از ویژگیهای شخصیتی برونگرایان مطرح کرد و سپس زاکرمن (۱۹۷۹) آن را بسط و گسترش داد.طبق نظریه ماروین زاكرمن هیجانخواهی تحت عنوان نیاز به تجارب و احساس‌های گوناگون، پیچیده، بدیع و بی‌سابقه و تمایل به خطرجویی تعریف شده است. زاكرمن (۱۹۷۹) هیجانخواهی را به عنوان دلیلی برای تمایل به داشتن هیجان و تجربیات جدید و تمایل به خطرپذیری توصیف كرد. هیجانخواهی به شكل مستعد بودن برای انجام رفتارهای مختلفی همچون مصرف مواد، خشونت، سكس، سقوط آزاد، ورزش‌های رزمی، كوهنوردی و انجام باز‌ی‌های كامپیوتری، ظاهر میشود.
برای صفت كلی هیجانخواهی چهار عامل یا مؤلفه تعیین شده است این عوامل عبارت‌اند از:
الف – حادثه‌جویی: تمایل به درگیر شدن در فعالیتهای جسمانی شامل عناصری از سرعت، خطر، تازگی و گریز از جاذبه است.
ب – تجربه‌جویی: جستجو برای تجربه‌های جدیدی از طریق مسافرت، موسیقی، هنر و شیوه زندگی خودانگیخته و ناهماهنگی با وجود تشابهی كه مردم به آنها گرایش دارند.
ج – بازداری‌زدایی: نیاز به جستجوی رهایی در فعالیتهای اجتماعی، بازداری نشدن با توسل به الكل یا بدون آن.
د- ملال‌پذیری: اجتناب از تجربه تكرار، كار عادی یا یكنواخت با اشخاص قابل پیش‌بینی و در صورت قرار گرفتن اجباری در معرض چنین تجربه‌‌هایی، واكنش عدم رضایت بی‌قرارانه نشان دادن.
زاكرمن (۱۹۹۲) اشاره كرده است كه از نظر زیست‌‌شناختی، هیجانخواهی با فعالیت مونوآمین اكسید (MAO) در پلاكت‌های خون، مرتبط است كه به نوبه خود، ارتباط آن را با مصرف الكل رفتار ضداجتماعی و جرم، سیگار كشیدن و سوء مصرف مواد و كج رفتاری ثابت شده است.
ویژگی اساسی افراد هیجانخواه، گرایش به سوی کسب تجارب جدید و خطر کردن برای رسیدن به این تجارب است. هیجان‌خواهان دائماً در جستجوی محرک‌های جدید و تازه در محیط زندگی خود هستند و حاضرند آن را به بهای سنگین در معرض خطر قرار دادن حیثیت و اعتبار اجتماعی و حتی سلامتی جسمانی و حیات خود به دست آورند. آنها به احتمال بیشتری ماجراجو و برون‌گرا هستند که از نظر تکرار و یکنواختی خسته، کسل و بی‌حوصله می‌شوند.
از نظر آیزنک هیجانخواهی از صفات موجود در بعد برونگرایی/ درون‌گرایی شخصیت بوده و به همراه گرایش به دنیای بیرون، میل به مصاحبت با دیگران، مردم‌آمیزی، جسارت و سلطه‌گری از مشخصه‌های افراد برون‌گراست. او این ویژگی را اساساً فطری می‌‌دانست که از طریق وراثت بر شخصیت تأثیر می‌‌گذارد. آیزنک بر این باور بود که برونگرایان سطح برانگیختگی مغزی بالاتری نسبت به درون‌گرایان دارند و به همین دلیل به انگیختگی و تحرک نیاز دارند و به طور فعال آن را می‌‌جویند و بر این اساس، آیزنک علت این امر را زیستی و ژنتیک می‌‌دانست.
ویژگیهای افراد هیجانخواه
افراد هیجانخواه افرادی هستند که دارای خصوصیاتی همچون برونگرایی، خودمختاری، جسور و ناهماهنگ می‌باشند. در نگرشهای مذهبی و سیاسی بیشتر تمایل به آزاداندیشی دارند، در برابر موفقیت‌های مبهم تحمل بیشتری دارند. در نگرشهای جنسی آنان از سلطه‌‌جویی ضعیف‌تری برخوردارند و پاسخ‌های فیزیولوژیکی آنان به محرک‌های جدید شدیدتر از گروه‌های دیگر است.
زاکرمن و همکاران وی دریافتند که هیجانخواهی در نتیجه سن تغییر می‌کند. افراد جوان‌تر بیشتر از افراد مسن‌تر به جستجوی حادثه، ریسک، و تجربیات جدید گرایش دارند. نمره‌‌های آزمون آزمودنی‌‌های نوجوان تا ۶۰ ساله نشان دادند که هیجانخواهی با افزایش سن کاهش می‌‌یابد و حدود ۲۰ سالگی آغاز میشود.
زاکرمن در ۶۵ سالگی در یک اظهارنظر شخصی درباره اینکه چگونه رفتار هیجانخواهی او با افزایش سن تغییر کرده است گفت هنگامی که او جوان‌تر بود، از مقاله‌ها و میهمانی‌های دیروقت در اجلاس‌های (APA) لذت می‌برد، جایی که شخص می‌توانست درباره روانشناسی صحبت کند، یا صرفاً مست شود، این روزها عمدتاً برای مقالات به آنجا می‌رود.
What Is Sensation-Seeking?
یک راه ساده و آسان برای اطلاع از مطالب جدید سایت و ارتباط با ما کانال تلگرام ماست. در تلگرام ravanhami@ با ما همراه باشید.
