بیش فعالی و نقص توجه

کودکان بیش فعال فعالیت زیادی دارند

بیش فعالی و نقص توجه- تعدد تفکرات منفی و وسواسی والدین نسبت فرزندان پر جنب و جوش خود و پذیرش برچسبهای اهل فامیل مبنی بر بیش فعال و گاهی به تلفظ اشتباه (پیش فعال) بودن کودک و انتقال همین حس ها و هیجانات منفی به کودکان و در نهایت زمینه سازی عواقب نه چندان خوب ناشی از صحبت های عامی، ما را بر آن داشت تا بیش فعالی و نقص توجه یا ADHD را به صورت شفاف مورد بررسی قرار دهیم.

بیش فعالی و نقص توجه چیست؟ اختلالی است که در ان پر تحرکی، بی توجهی و رفتارهای ناگهانی بدون احساس ترس وجود دارد. ۳ تا ۵ درصد کودکان به این اختلال مبتلا هستند و در پسرها شایع تر است. علائم این اختلال قبل از ۷ سالگی شروع می‌شود ولی اغلب در دوران مدرسه مشکلات جدی ایجاد می‌گردد. اغلب این بچه ها از هوش بالایی برخوردارند.

عوامل موثر در ایجاد بیش فعالی و نقص توجه:

-عوامل ژنتیکی: تحقیقات حاکی بر ان است که ژن ها نقش مهمی در سبب شناسی اختلال کمبود توجه/بیش فعالی دارند. فرزندانی که والدین کمبود توجه/بیش فعالی داشتند بیشتر احتمال داردکه واجد ملاک های تشخیصی کمبود توجه/بیش فعالی باشند. -عوامل زیست شناختی: فقط ۵ درصد موارد اختلال کمبود توجه/بیش فعالی آثار و صدمات عصب شناختی دیده می‌شود. زمانی بیش فعالی کودکی تایید می شود که معلم و یا والدین حداقل شش مورد از نشانه های بیش فعالی رابه طور مستمر و در تمام موقعیت ها در کودک مشاهده کنند.ب ه طوری که دفعات فراوانی آنها بیش از دفعات فراوانی همان رفتارها در کودکانی که به لحاظ تقویمی و عقلی همسن کودک می باشند،باشند.

-اختلال کمبود توجه /بیش فعالی در سه طبقه تقسیم بندی شده است: الف) اختلال کمبود توجه/بیش فعالی نوع کمبود توجه ب) اختلال کمبود توجه/بیش فعالی نوع تکانشگری ج)اختلال کمبود توجه/بیش فعالی نوع ترکیبی

ملاک های تشخیص اختلال کمبود توجه/بیش فعالی به شرح زیر است:

۱)وجود شش مورد یا بیشتر از نشانه های عدم توجه، حداقل به مدت شش ماه و با شدتی که با سطح رشد کودک همخوانی نداشته باشد.

الف) توجه نکردن به جزئیات یا بی دقتی در انجام تکالیف درسیو وظایف روزمره و سایر کارها

ب) مشکل داشتن از جهت حفظ توجه و تمرکزهنگام انجام تکالیف یا بازی

ج) گوش ندادن به حرف طرف مقابل د) دنبال نکردن آموزش ها  و تمام نکردن تکالیف درسی، وظایف روز مره یا وظایف خود در محیط کار (البته نه به دلیل مخالفت و نفهمیدن دستور العمل ها و آموزش ها)

ه) اشکال داشتن در سازماندهی تکالیف و کارها و) اجتناب، بیزاری یا امتناع از انجام دادن کارهایی که تلاش مستمر ذهنی می‌خواهند (مثل تکالیف درسی).

د) جا گذاشتن چیزهایی که برای انجام تکالیف و کارها ضروری هستند (مثل:وسایل مدرسه و….). ح) پرت شدن حواس بر اثر محرکهای فرعی

ط) فراموش کردن کارهای روزانه

۲) شش مورد یا بیشتر از نشانه های بیش فعالی- تکانشگری حداقل به مدت شش ماه و با شدتی که با سطح رشد کودک همخوانی نداشته باشد و غیر انطباقی محسوب شود.

الف) ور رفتن با دست ها یا تکان دادن بی وقفه پاها و به خودپیچیدن روی صندلی

ب) بلند شدن از روی صندلی در کلاس و سایر اماکندر حالی که نباید این کار را کرد.

ج) این طرف و آن طرف دویدن و بالا و پایین پریدن بیش از اندازهدر موقعیت هایی که انجام دادن چنین کاری درست نیست (این نشانه گاهی اوقات در نوجوانان و بزرگسالان به احساس بیقراری محدود می‌شود).

د) پر سرو صدا بازی کردن و پر سرو صدا گذراندن اوقات فراغت

ه) یک جا نشستن و طوری عمل کردنکه گویی به کودک موتور بسته اند.

و) پر حرفی.

تکانشگری (نسنجیده و وسط سوال جواب دادن

ح) صبر نکردن و رعایت نکردن نوبت

ط) توی حرف دیگران دویدن و مجال ندادن به دیگران (در گفت و گو یا بازی)

۳) ملاکهای مورد ۱ و ۲ در شش ماه گذشته وجود داشته باشند. بیش فعالی و نقص توجه

–سیر رشدی:

الف) دوران نوزادی: نوزادانی که در این دوران نق،نق بیش از حد دارند ووول می‌خورند و کنترل هیجانات ندارند احتمال ابتلا به این اختلال را دارا می‌باشند. البته این نشانه ها مطلق نیست به این معنی که لزوما وجود آنها به معنای احتمال ابتلا به این اختلال یا عدم وجود آنها به معنای عدم وجود این اختلال نمی‌باشد.

ب) دوران دبستان: عدم برخورداری از مهارت های اجتماعی جز مشهودترین ویژگی های سن دبستان محسوب میشود.این نوع کودکان در دوران دبستان نمیتوانند وظایف روزمره خود را بدون حضور یک نظارت گر و مراقب انجام دهند و حضور پدر و مادر جهت راهنمایی الزامی است. این کودکان معمولا در مدرسه مشکلات یادگیری خاصی دارند و بسیاری از آنها برچسب “کم آموز” می‌گیرند.در اواسط مقطع دبستان مشکلات این بچه ها با دوستان و همسالان خود افزایش می‌یابد، چرا که این کودکان نوبت را رعایت نمی‌کنند،حرف دیگران را قطع می کنند، کارها را نیمه کاره رها میکنند، قوانین را رعایت نمی کنند، و….

ج) دوران نوجوانی: احتمال درمان اختلال در این دوران بیشتر است. از طرفی اکثر افرادی که در دوره نوجوانی  مورد ارزیابی و تشخیص کمبود توجه/بیش فعالی قرار می‌گیرند به احتمال خیلی زیاد نا فرمانی خواهند داشت و قواعد را به شدت نقص می‌کنند. تقریبا ۳۰% مبتلا به این اختلال دوره دبرستان را تمام نمی‌کنند و یا به دانشگاه نمی روند. مردودی و ناکامی بین این بچه ها دیده میشود.نوجوانان مبتلا به این اختلال در معرض ایتلا به سیگار یشدن هم قرار دارند.

-راهکارهایی برای والدین در خصوص بیش فعالی: ۱-برای کودک برنامه ریزی کنید. کودک مبتلا به این اختلال در محدوده قوانین بهترین عملکرد را دارد. برای هر روز از قبل برنامه ریزی کنید و این برنامه را در جایی که کودک بتواند ببیند آویزان کنید. هرچه این برنامه دقیق تر باشد، محدودیت های بیشتری برای کودک ایجاد می کند تا بهتر رفتارش را کنترل کند. بیش فعالی و نقص توجه

۲-محیط را ساده و ساکت کنید. در محیط شلوغ، کودک شما به راحتی تمرکزش را از دست می دهد و تحریک پذیر می شود به طور کلی سرو صدای خانه را کم کنید.

۳-آموزش تماس چشمی به کودک. وجه مشترک این گونه کودکان این است که نمی توانند برای مدت طولانی به کسی که در حال صحبت است نگاه کنند.از این بازی استفاده کنید تا مهارت تماس چشمی را در کودک ایجاد کنید: بازی “نگاهتو برنگردون”، بدین ترتیب است که شما و کودکتان به چشمان یکدیگر خیره شوید.هر کس زودتر خسته شد و نگاهش را برگرداند بازنده است. زمان خیره شدن را ثبت کنید و هر بار که کودک بتواند نگاهش را بیشتر ثابت نگه دارد، او را تحسین کنید.

۴-استفاده از ساعت زنگ دار. برای افزایش مدت زمانی که کودک می تواند آرام بنشیند از این وسیله استفاده کنید. از کودک بخواهید بکوشد تا ساعت را شکست دهد. اگر می خواهد تکلیف مدرسه اش را در زمان کوتاهتری تمام کند،از او بخواهید یک هدف زمانی تعیین کند.برای نمونه: “این درس را در ظرف ۵ دقیقه خواهم خواند” سپس به او بگویید ساعت را روی ۵ دقیقه تنظیم و خودش را ملزم کند که ۵ دقیقه بنشیند و آن درس را تمام کند. هر بار که موفق به انجام این کار شد،می تواند یک مرحله جلوتر برود و هدف بعدی اش را تعیین کند و بدین ترتیب، زمان درس خواندن و یا انجام تکالیفش را افزایش دهد. در هر مرحله او را تشویق نمایید.

۵-آموزش تسلط بر خود. به کودک بیاموزید که رفتارش را با گفتار شفاهی کنترل کند. وقتی او همراه شماست شروع به انجام کاری بکنید و مدام با خود با صدای بلند چنین حرف بزنید: ” باید حواسم به کاری که دارم می کنم جمع باشه.” به کودک بیاموزید ابتدا با صدای بلند با خودش صحبت کند و سپس آرام و بی صدا. استفاده از گروهها مشاوره ای برای آموزشهای لازم در این زمینه می‌تواند راهگشا باشد. بیش فعالی و نقص توجه

Refrences

About Psychology