حملات پانیک (وحشت زدگی): آنها چه هستند و چگونه میتوان کنترلشان کرد؟
اگرچه نام حملات پانیک به گوش اکثر مردم خورده است و راجع به آن شنیدهاند، کسانی که تا به حال تجربه آن را نداشتهاند ممکن است به سختی تجربه ترسناک این حملات را درک کنند.
یک حمله کامل پانیک تنها شامل احساس قوی اضطراب نیست بلکه یک احساس بسیار ترسناک انفجارمانند است که در آن مغز تنها حوادث ترسناک را ذخیره میکند.
حملات پانیک همچنین با علائم بدنی همراه است که افراد معمولاً اشتباهاً آنها را خطرناک قلمداد میکنند. با وجود اینکه این حملات نسبتا رایجاند، به درستی فهمیده نمیشوند و در نتیجه افراد زیادی از آن رنج میبرند چرا که نمیدانند آنچه آنها تجربه میکنند طبیعی است و درمان مؤثری دارد.
حقایق ابتدایی راجع به حملات پانیک
اولین و مهمترین نکته راجع به حملات پانیک این است که آنها خطرناک نیستند. اما از آنها احساس خطر میکنیم چرا که آنها سیستم احساس خطر را در مغز ما فعال میکنند که به ما میگوید در معرض خطرات جدی هستیم.
اما مانند هشدار آتشنشانی برای نزدیک شدن به یک توستر، سیستمهای احساس خطر در مغز افراد مبتلا به حملات هراسآور، هشدارهای خطا صادر میکنند.
نکته دوم آنکه حملات هراس به خوبی قابل درماناند و پاسخ خیلی خوبی به درمان صحیح میدهند. از آنجا که حملات هراس بسیار ناخوشایند است و اغلب به عنوان یک مشکل پزشکی فیزیکی به نظر میرسد، اغلب مردم تصور میکنند که مصرف دارو برای درمان مؤثر لازم است.
در حالی که حملات ممکن است در طی یک اختلال رخ میدهد که دارودرمانی برای آن مناسب و مفید باشد، درمان حملات هراس عموماً به داروها نیاز ندارد. در واقع، بعضی از داروهای اضطرابی که برای حملات هراس تجویز شدهاند ممکن است مانع بهبود کامل در طولانی مدت شوند.
حمله پانیک چیست؟
حمله هراس (پانیک) یک تجربه ترس شدید است که معمولاً در عرض ده دقیقه افزایش مییابد و علیرغم عدم وجود هر گونه خطر واقعی رخ میدهد. بر خلاف اضطراب، که در مورد چیزهای بدی است که ممکن است در آینده اتفاق بیافتد، پانیک به طور معمول شامل تجربه وقوع اتفاق وحشتناکی در حال حاضر است. تمرکز حملات وحشت میتواند به طور گستردهای متفاوت باشد، اما افرادی که در معرض این حملات هستند، غالباً از آنکه که در حال مرگ هستند و یا دچار دیوانگی یا از دست دادن کنترل میشوند وحشت دارند.
از آنجا که وحشت شامل ادراک خطر فعلی یا قریبالوقوع میشود، مغز فرمان گریز را صادر میکند. اینها فرآیندهای فیزیولوژیکی تکاملی هستند که ما را برای غلبه بر شرایط تهدیدآمیز زندگی یاری میدهند. هنگامی که این فرایندها درگیر میشوند، میتوانند مجموعهای از علائم زیر را تولید کنند که ممکن است بعضی یا همه آنها در طول حمله وحشت تجربه شوند.
افزایش ضربان قلب
تعریق
لرزش
ضعف یا احساس خستگی
احساس خفگی
درد قفسه سینه یا ناراحتی
حالت تهوع
سرماخوردگی یا سرگیجه
احساسات غیر واقعی و یا گسستگی از خود
احساس خستگی یا احساس سوزن سوزن شدن، به ویژه در اطراف لب ها
احساس سرما یا گرگرفتن
با وجود این که حملات وحشت بیضرر هستند، با توجه به این لیست احساسات جسمی، دشوار نیست بدانیم که چرا کسی که با این حملات مواجه میشود ممکن است باور داشته باشد از نظر جسمی اتفاق خطرناکی برای آنها اتفاق افتاده است.
علت حملات پانیک چیست؟
حملات هراس به دو دسته کلی تقسیم میشوند: موقعیتی و غیرمنتظره. حملات پانیک موقعیتی به وسیله یک سناریوی خاص شروع میشود در حالی که حملات غیرمنتظره به نظر میرسد هیچ موقعیت فعالساز به خصوصی ندارند.
به عنوان مثال، کسی که از سخنرانی در مقابل افراد به شدت میترسد ممکن است قبل از اینکه به سخنرانی در مقابل تعداد زیادی مخاطب بپردازد، یک حمله پانیک موقعیتی داشته باشد، در حالی که برای کسی که حملات ناخوشایند غیرمنتظره را پشت سر میگذارد، بسیار دشوار است که بفهمد چه چیز باعث این حملات شد.
برای افراد مبتلا به حملات هراس موقعیتی، خودداری از ماندن در موقعیتهای ایجادکننده ترس، معمولاً به صورت موقتی اضطراب را کاهش میدهد و حمله ترس را به پایان میرساند. متأسفانه، اجتناب از موقعیتهای ترسناک، در حالی که در کوتاهمدت تسکینبخش است، میتواند به مشکلات بلندمدت منجر شود؛ چرا که تعداد موارد مورد اجتناب ممکن است بیشتر شود و فرصتی برای یادگیری این نکته باقی نماند که موقعیت ها به خودی خود امن هستند.
حملات هراس غیرمنتظره، در حالی که به نظر میرسد به صورت خود به خود اتفاق میافتند، معمولاً به وسیله ترس از احساسات بدنی خاصی که به اشتباه به معنای مرگ فرد، دیوانه شدن و یا از دست دادن کنترل تفسیر میشوند، هدایت میشوند. با گذشت زمان، افراد مبتلا به حملات هراس غیرمنتظره، اغلب ترس بیشتری را از ابتلا به حملات هراس مجدد تجربه کرده و به تبع آن احساسات بدنی ناشی از اضطراب را به غلط نشانهای برای شروع حمله ناگهانی دیگر تفسیر میکنند.
این نوع حملات میتواند به عنوان یک نوع حلقه مثبت و تعامل بیناندیشههای ترسناک و احساسات مرتبط با اضطراب شناخته شود، که در آن احساساتی مانند تنگی نفس یا ضربان قلب سریع موجب افکار ترسناک مانند “آه نه این احساس، ابتلا به یک حمله ترسناک را پیشبینی میکند ” میشود، که همین فکر موجب تنگی نفس و حتی سریعتر شدن ضربان قلب میگردد، و همین علائم منجر به تفکر دیگری مانند “بدتر میشود، من قطعا در معرض یک حمله هراس دیگر هستم” شده و به دنبال آن احساسات مربوط به اضطراب تشدید شده و این چرخه، تا زمانی که حمله هراس به اوج خود رسد ادامه مییابد.
چگونه میتوان حملات هراس را متوقف کرد؟
درمان شناختی رفتاری (CBT) یک نوع رواندرمانی است که برای درمان حملات هراس و اختلالات اضطرابی به طور کلی بسیار مؤثر است. بر خلاف برخی دیگر از انواع رواندرمانی، CBT شامل آموزش تکنیکهای خاص میشود و میتواند با کمک یک کتاب به تنهایی انجام شود. شایان ذکر است که کار با یک درمانگر آموزش دیده CBT ممکن است نتایج بهتر یا سریعتری را، علیالخصوص برای افراد مبتلا به اختلالات اضطراب شدید، در پی داشته باشد.
به طور کلی، CBT رویکرد سه جانبهای را برای درمان حملات هراس و اختلالات اضطرابی دارد که در آن سه عنصر اساسی مشکل یعنی علائم جسمی، تفکرات نادرست و رفتارهای مشکلآفرین را هدف قرار میدهد.
در حالی که شرح مفصلی از CBT فراتر از محدوده این مقاله است، چندین کتاب عالی خودآموزی مبتنی برCBT وجود دارد که در صورت تمایل میتوانید از آنها کمک بگیرید.
Jason E. Schiffman MD, MA, MBA
https://www.psychologytoday.com/intl/experts/jason-e-schiffman-md-ma-mba


