روانشناسی چیست و چه دیدگاههای نظری در روانشناسی وجود دارد؟
روانشناسی چیست ؟ آیا به تازگی وارد رشتهی روانشناسی شدهاید؟ یا به تازگی میخواهید در مورد روانشناسی مطالعه کنید؟ این مقاله به شما کمک میکند که بدانید روانشناسی چیست و از برخی حقایق اساسی روانشناسی آگاهی شوید.
۱- روانشناسی مطالعهی ذهن و رفتار است.
روانشناسی (psychology) مطالعهی فرآیندهای روانشناختی و رفتار است. کلمهی روانشناسی از واژهی یونانی Psyc به معنای روح گرفته شده و logia به معنای مطالعه است. روانشناسی از زیستشناسی و فلسفه مشتق شده و ارتباط بسیار نزدیکی با رشتههای دیگر مانند جامعهشناسی، پزشکی، زبانشناسی و انسانشناسی دارد.
۲- روانشناسی از روش علمی استفاده میکند.
یکی از اشتباهات رایج در مورد روانشناسی این است که گمان میکنند روانشناسی همان عقل سلیم است. اما برخلاف عقل سلیم روانشناسی بر روشهای علمی تکیه میکند تا پرسشهای اساسی در مورد انسان را بررسی کند و به نتیجهگیری برسد. از طریق به کار بستن روشهای علمی پژوهشگران قادر میشوند روابط بین متغیرهای مختلف را کشف کنند. روانشناسان از دامنهی وسیعی از تکنیکها برای مطالعهی ذهن و رفتار استفاده میکنند، شامل مشاهدهی طبیعی، آزمایشها، مطالعات موردی، و پرسشنامهها.
۳- روانشناسان دارای دیدگاههای متفاوتی هستند.
به پرسشها و موضوعات روانشناسی میتوان از چند زاویه نگاه کرد. بگذارید به عنوان مثال دربارهی خشونت صحبت کنیم. برخی از روانشناسان بر متغیرهای زیستی، مانند انتقال دهندههای عصبی که در پرخاشگری و خشونت نقش دارند تأکید میکنند، در حالیکه برخی دیگر متغیرهایی مانند فرهنگ، روابط خانوادگی، فشار اجتماعی و محیطی را زمینهساز پرخاشگری میدانند. برخی از دیدگاههای مهم در روانشناسی در زیر معرفی میشوند:
دیدگاه زیستشناختی
دیدگاه شناختی
دیدگاه تکاملی
دیدگاه انسانگرایی
۴- روانشناسی دارای زیرشاخههای متعددی است.
شاخههای متفاوتی در روانشناسی وجود دارد. برخی از آنها عبارتاند از روانشناسی بالینی، روانشناسی شخصیت، روانشناسی شناختی، روانشناسی تحولی، و روانشناسی اجتماعی.
۵- روانشناسی صرفاً دربارهی درمان نیست.
زمانی که به روانشناسی فکر میکنید آیا تصویری از درمانگری که دفترچه یادداشتی به دست دارد و حرفهای بیمارش در مورد خاطرات دوران کودکیاش را یادداشت میکند به ذهنتان میآید؟ اما باید بگویم با وجود اینکه درمان، بخش بزرگی از روانشناسی است اما تنها کاری نیست که روانشناسان انجام میدهند. در واقع بسیاری از آنها در حوزهی سلامت روانی کار نمیکنند.
۶- روانشناسی تمام آنچیزی است که در اطراف شما است.
روانشناسی فقط یک رشتهی آکادمیک نیست که در کلاسها، آزمایشها، و کلینیکهای سلامت روان وجود داشته باشد. اصول روانشناسی را میتوان در تمام چیزهایی که در اطرافتان وجود دارد ببینید. به عنوان مثال تبلیغات تلویزیون که هر روز مشاهده میکنید بر اساس اصول تسلیمسازی قرار دارند.
۷– روانشناسی هم دنیای واقعی و هم موضوعات نظری را دنبال میکند.
وقتی مطالعهی روانشناسی را آغاز میکنید به نظر میرسد که پژوهشهای آن برای موقعیتهای واقعی زندگی کاربردی ندارد. اما مهم است به خاطر داشته باشید روانشناسی هم یک موضوع کاربردی و هم یک موضوع نظری است. برخی از پژوهشها بر اضافه کردن اطلاعات به بدنهی کلی دانش دربارهی انسان اتکا میکنند که به آنها پژوهشهای بنیادین گفته میشود و برخی دیگر مستقیماً بر حل مشکلات موقعیتهای واقعی تأکید میکنند که نام آنها پژوهشهای کابردی است.
۸- روانشناسی هم رفتار سالم و هم رفتار نابهنجار را مطالعه میکند.
بسیاری از افراد زمانی که دربارهی روانشناسی فکر میکنند گمان میکنند که روانشناسان با تشخیص و درمان رفتار نابهنجار سروکار دارند. با وجود این، خوب است به خاطر داشته باشید که روانشناسی رفتارهای سالم را نیز مطالعه میکند. به عنوان مثال شاخهای از روانشناسی به نام روانشناسی مثبت، به دنبال بررسی راههای افزایش رفتارهای سالم است.
۹- روانشناسی به دنبال توصیف، تبیین، پبیشبینی، اصلاح و بهبود رفتارها است.
روانشناسی دارای چهار هدف است:
- توصیف رفتار و فکر انسان
- تبیین چرایی وقوع رفتارها
- پیشبینی چگونگی، چرایی و زمانی رخ دادن رفتارها در آینده
- اصلاح و بهبود رفتارها برای زندگی بهتر افراد و جامعه به طور کلی.
مترجم: حمید بهرامی زاده


