اختلال شخصیت نمایشی : نشانه‌ها، تشخیص، سبب شناسی و درمان

اختلال شخصیت نمایشی یکی از اختلال‌های شخصیت دسته B است. هیجانات افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی شدید و بی‌ثباتی است. آن‌ها دارای خودانگاره تحریف‌شده‌ای هستند. عزت‌نفس افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی به تأیید دیگران بستگی دارد نه به احساس ارزشمندی واقعی خود. آن‌ها تمایل افراطی به موردتوجه قرار گرفتن دارند و اغلب سعی می‌کنند به شکل نمایشی و نامناسبی این توجه را کسب کنند. منظور از کلمه histrionic نمایشی بودن است.این اختلال بیشتر در زن‌ها دیده می‌شود و اغلب در نوجوانی و اوایل بزرگ‌سالی قابل‌مشاهده است. با روان حامی همراه باشید

نشانه‌های اختلال شخصیت نمایشی :

مشخصه‌های اختلال شخصیت نمایشی شامل توجه‌طلبی مداوم، واکنش هیجانی افراطی، و تلقین‌پذیری است.  این افراد اغلب بیش‌ازاندازه نمایشی هستند، و ترجیح می‌دهند در کانون توجه دیگران باشند.

ممکن است فریبنده یا حتی عشوه‌گر به نظر برسند. بسیاری از این افراد، به طرز نامناسبی وسوسه‌انگیز یا تحریک‌کننده‌اند. این رفتار شهوت‌انگیزی جنسی اغلب فاقد جهت است و در موقعیت‌های نامناسب، مثل محیط‌های رسمی رخ می‌دهد. برای اغلب اشخاص نمایشی، ظاهر جسمانی بسیار مهم است. آنان سعی می‌کنند با ظاهر خود بر دیگران تأثیر بگذارند و از آنان تحسین و تعریف بشوند. اما اغلب در این کار مبالغه می‌کنند و زننده یا خودنما به نظر می‌رسند. برای مثال زنان نمایشی ممکن است بسیار غلیظ آرایش کنند.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی، عقایدشان را به‌کرات و به‌طور چشمگیری مطرح می‌کنند. اما عقایدی سطحی دارند که به‌آسانی تغییرپذیرند. آنان ممکن است هیجانات شدیدی در حضور دیگران نشان دهند که گاهی موجب شرمندگی دوستان و خانواده می‌شود. ممکن است از ناکامی‌های جزئی قشقرق به راه بیندازند یا برای یک رویداد عاطفی به‌شدت گریه کنند. از نگاه دیگران هیجان‌های آنان تصنعی، مبالغه‌آمیز، و نمایشی به نظر می‌رسد.

افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی بسیار تلقین‌پذیرند. به دلیل آنکه عقایدشان مبتنی بر شواهد نیست، به‌آسانی می‌توان آن‌ها را تحت تأثیر قرار دارد. آنان هر آنچه را که مد روز باشد به‌آسانی می‌پذیرند.

از لحاظ اجتماعی به دلیل نیاز شدید به توجه، کنار آمدن با افراد نمایشی بسیار سخت است. آنان وقتی توجهی را که فکر می‌کنند سزاوارش هستند دریافت نکنند، ممکن است ناراحت شوند و تکانشی رفتار کنند. چنین اشخاصی ممکن است برای جلب‌توجه دیگران، وادار کردن آنان به اهمیت دادن به آن‌ها، از تظاهر و تهدید به خودکشی استفاده کنند.

اغواگری این افراد ممکن است آن‌ها را در معرض تجاوز قرار دهد. ممکن است سطح هیجانی آنان باعث بروز مشکلات اجتماعی دیگری شود. به‌عبارت‌دیگر آن‌ها تشنه برانگیختگی و تازگی هستند، و با اینکه ممکن است روابط یا طرح‌هایی را با اشتیاق زیاد آغاز کنند اما علاقه‌شان زیاد دوام ندارد. ممکن است آنان از دستاوردهای بلندمدت چشم‌پوشی کنند تا زا برانگیختگی کوتاه‌مدت برخوردار شوند. صفات نمایشی ازآن‌رو ناسازگارند که می‌توانند روابط فرد را مختل کنند و موجب بروز مشکلاتی شوند که وی نتواند به عضو مفیدی از جامعه تبدیل شود.

در بسیاری از موارد، افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایشی مهارت‌های اجتماعی خوبی دارند، باوجوداین، آن‌ها از مهارت‌هایشان در راستای مرکز توجه بودن استفاده می‌کنند.

سبب‌شناسی اختلال شخصیت نمایشی

دلیلی اصلی اختلال شخصیت نمایشی ناشناخته است، اما بسیاری از متخصصان سلامت روان معتقدند که عوامل یادگیری وراثتی نقش مهمی در شکل‌گیری آن دارند. به‌عنوان‌مثال، معمولاً اختلال شخصیت نمایشی در خانواده‌ها جریان پیدا می‌کند، به این معنا که اعضای یک خانواده یا اقوام درجه‌یک معمولاً در خطر بالاتری برای ابتلا به اختلال شخصیت نمایشی دارند. ازاین‌رو بخشی از سبب‌شناسی اختلال شخصیت نمایشی به آسیب‌پذیری ژنتیکی برمی‌گردد.

باوجوداین، فرزند والدینی که مبتلا به این اختلال هستند ممکن است چنین رفتارهایی را از والدین خود بیاموزد. عوامل محیطی دیگری که ممکن است در اختلال شخصیت نمایشی نقش داشته باشد شامل فقدان سرزنش یا تنبیه، تقویت مثبت، و دریافت توجه به‌صورت غیر قابل ‌پیش‌بینی از سوی والدین است. در این صورت کودک نمی‌داند کدام رفتارش باعث دریافت توجه والدین می‌شود. اختلال‌های شخصیت معمولاً تحت تأثیر خلق‌وخوی فرد، سبک‌های روان‌شناختی و سبک‌های مقابله با استرس او نیز قرار دارند.

اختلال شخصیت نمایشی چگونه تشخیص داده می‌شود؟

اگر نشانه‌های اختلال شخصیت نمایشی وجود داشته باشد، متخصص بالینی ارزیابی کاملی را به عمل می‌آورد. اگر نشانه‌های جسمانی وجود داشته باشد، ممکن است آزمایش‌هایی مانند تصویربرداری از مغز و تست‌های مختلف خون از فرد مورد نظر گرفته شود. این آزمایش‌ها به این خاطر انجام می‌شود که احتمال وجود بیماری جسمی‌ای که ممکن است نشانه‌ها را ایجاد کرده باشد تشخیص داده شوند.

اگر هیچ دلیل پزشکی و جسمی برای نشانه‌های بیمار وجود نداشته باشد، بیمار به روان‌پزشک و روانشناس ارجاع داده می‌شود. روان‌پزشک و روانشناسان ابزارها و مصاحبه‌های تشخیصی خاصی را برای تشخیص اختلال شخصیت نمایشی به کار می‌برند.

همان‌طور که درباره تمام ملاک‌های اختلال شخصیت صادق است معیارهای رفتار مناسب بسته به فرهنگ، جنسیت، و این‌که فرد به چه نسلی تعلق دارد بسیار متفاوت است. بنابراین پیش از نتیجه‌گیری درباره اینکه آن رفتارها نشانه‌های اختلال شخصیت نمایشی هستند باید بپرسیم که آیا رفتارهای خاص موجب اختلال یا گرفتاری اجتماعی می‌شوند یا نه. برای مثال رفتاری که در یک فرهنگ ممکن است اغواگرانه تلقی شود، ممکن است در فرهنگ دیگری قابل‌قبول در نظر گرفته شود. فرهنگ و جنسیت را نیز باید مدنظر قرار دهیم. مردی با این شخصیت، ممکن است بخواهد با لاف زدن درباره مهارت اغواگری‌اش یا نفوذ و قدرتی که در محل کارش دارد، در کانون توجه قرار بگیرد. زنی که داری سبک نمایشی است ممکن است آن را با زنانگی افراطی نشان دهد و بخواهد با پوشیدن لباس‌های شهوت‌انگیز، زیورآلات و آرایش زیاد، در کانون توجه باشد.

اختلال شخصیت نمایشی چگونه مورد درمان قرار می‌گیرد؟

به‌طورکلی، افراد مبتلا به اختلال شخصیت نمایش در خود نیازی به درمان احساس نمی‌کنند و به آن اعتقادی ندارند. باوجوداین، آن‌ها ممکن است بخواهند برای افسردگی خود دنبال درمان باشند. دلیل افسردگی آن‌ها معمولاً از دست دادن یا شکست خوردن در رابطه است.

رواندرمانی، به‌طورکلی، درمان انتخابی اختلال شخصیت نمایشی است.

• روانکاوی و درمان‌های پویشی
• رفتاردمانی دیالکتیک
• درمان شناختی رفتاری
• گروه‌درمانی
• آموزش روانی
• طرحواره‌درمانی
• رواندرمانی روانپویشی فشرده و کوتاه مدت (ISTDP)

یک راه ساده و آسان برای اطلاع از مطالب جدید سایت و ارتباط با ما کانال تلگرام ماست. در تلگرام ravanhami@ با ما همراه باشید.