نظریه بیو اکولوژیک سِسی Stephen Ceci
استفن سِسی در نظریه‌ی خود درباره‌ی هوش سعی کرده است تا انتقاداتی را که به نظریه‌ی هوش سه وجهی رابرت استرنبرگ وارد آمده است جبران کند. می‌توانید نظریه‌ی سه وجهی رابرت استرنبرگ را قبل از ادامه‌ی این مقاله مطالعه کنید. به عقیده‌ی برخی، نظریه‌ی استرنبرگ اجزای زیادی دارد که با هم انسجام و همخوانی ندارند. از طرفی این نظریه نشان نمی‌دهد که مردم در طول روز و در مواجهه با مسائل روزمره آنها را چگونه حل می‌کنند. از طرف دیگر جنبه‌های فیزیولوژیک هوش در نظریه‌ی استرنبرگ نادیده گرفته شده‌اند. استیون سِسی با اقتباس از نظریه‌ی استرنبرگ اما با تأکید بر محیط و تأثیر آن در حل مسئله در صدد رفع این انتقادات برآمده است.
نظریه بیو اکولوژیک سِسی
یکی از مفاهیم کلیدی نظریه‌ی بیواکولوژیک سِسی «پتانسیلهای ذهنی چندگانه» است. او معتقد است که یک عامل کلی هوشی یا همان عامل g در نظریه اسپیرمن وجود ندارد، آنچه وجود دارد چندین توانایی ذهنی است. این توانایی‌ها یا هوش‌های چندگانه مبانی فیزیولوژیک دارند و باعث محدود شدن فرآیندهای ذهنی می‌شوند. با این حال، ظهور آنها به چالش‌ا و فرصتهای موجود در محیط فرد وابسته است.
به نظر سِسی برای ظهور توانایی‌های ذهنی محیط اهمیت زیادی دارد. منظور وی از محیط زمینه‌های دانش و معلومات و همچنین عواملی مانند شخصیت، انگیزش و تحصیلات است. محیط می‌تواند ذهنی، اجتماعی یا فیزیکی باشد.
یک نفر یا یک گروه اجتماعی، یا حتی یک جامعه کامل ممکن است توانایی ذهنی نداشته باشد اما اگر محیط مناسب‌تر و پرانگیزه‌تری به وجود آوریم عملکرد آنها به احتمال زیاد بهتر خواهد شد. به عبارت دیگر محیط فرد، که خانواده و جامعه را شامل می‌شود خیلی بیشتر از ضریب هوشی می‌تواند موفقیت حرفه‌ای و اقتصادی را پیش‌بینی کند.
بنابراین از نظر سِسی نمی توان عملکرد هوشی افراد در زندگی روزمره را تنها با IQ یا با نوعی مفهوم بیولوژیک از هوش کلی توضیح داد. در عوض هوش کلی به تعامل پتانسیلهای ذهنی متعدد و محیط غنی و منظم وابسته است. مثلا ممکن است کودکی با پتانسیلهای ذهنی بسیار قوی به دنیا بیاید اما اگر محیط خانوادگی، محله و کشور وی بسیار فقیر باشد احتمالاً هرگز نتواند توانایی‌های بالقوه را به فعل تبدیل کند. نظریه بیو اکولوژیک سِسی
یک مطالعه‌ی طولی نشان داده است که بین محیط کودکان و هوشبهر آنها در ۴ سالگی و ۱۳ سالگی رابطه مستقیم وجود دارد. با افزایش تعداد عوامل منفی محیط (مثلاً کمبود آموزش و پرورش مناسب، بیماری روانی مادران، تعلق به اقلیت‌های قومی، یا پرجمعیت بودن خانواده)، هوشبهر کودکان کاهش می‌یابد.
منبع: روانشناسی هیلگارد، ترجمه مهدی گنجی
مقالات مرتبط
آگاهی به چه معناست؟ جایگاهش در کدام قسمت مغز است؟
تا به حال فکر کرده اید که آگاهی یعنی چی ؟ از کجا می آید؟ چه طور ما به یک مسئله آگاه می شویم ؟ برای آگاهی معادل های مختلفی وجود دارد . مثلا awareness... بیشتر بخوانید
هوش بالا و اضطراب: چرا افراد باهوش بیشتر مستعد ابتلا به اضطراب هستند؟
بالا بودن هوش با اضطراب همبستگی دارد. تحقیقات نشان می‌دهند که هوش بالا و اضطراب ممکن است دو خصیصه سودمند باشند که به‌صورت متقابل تکامل‌یافته‌ان... بیشتر بخوانید
همه کودکان نابغه‌اند، اما به سبک خودشان – ۳۴ هوش در بچه‌ها که مدارس به آن بی‌توجه‌اند
هیچ‌وقت در مدارس ما به کودکی گفته نمی‌شود که : تو هوش همدلی خوبی داری. تو آینده‌نگر خوبی هستی. تو انعطاف‌پذیری‌ات بالاست و می‌توانی در بخش مدیری... بیشتر بخوانید
خلاقیت و آزمونهای خلاقیت
خلاقیت و آزمونهای خلاقیت: فکر بکر همیشه مسیر تاریخ را عوض کرده است. اکثر موضوعاتی که امروزه در هنر، پزشکی، موسیقی، تکنولوژی و علوم می‌بینیم و بسیار سا... بیشتر بخوانید
نظریه‌های تحلیل عاملی هوش
نظریه‌های تحلیل عاملی هوش: بعضی از روانشناسان هوش را توانایی کلی درک و استدلال می‌دانند که به شیوه‌های مختلف متجلی می‌شود. مثلا بینه متوجه شد که... بیشتر بخوانید
آزمون استنفورد – بینه و وکسلر
آزمون استنفورد ـ بینه لویس ترمن در ۱۹۱۶ آزمون بینه سیمون را وارد آمریکا کرد. او در دانشگاه استنفورد شروع به انجام تحقیقاتی با استفاده از آزمون بینه سی... بیشتر بخوانید
اولین آزمونهای هوش
اولین آزمونهای هوش: در حدود ۱۳۰ سال پیش فرانسیس گالتون بعد از آشنایی با نظریه تکامل داروین به تفاوتهای فردی علاقمند شد. گالتون معتقد بود که هوش با توا... بیشتر بخوانید
سنجش هوش
سنجش هوش: چون آزمونهای هوش و سایر ابزارهای سنجش هوش، نقش‌های عملی و علمی مهمی دارند، آنچه به شدت اهمیت پیدا می‌کند این است که آنها دو کار انجام دهند:... بیشتر بخوانید
هوش های چندگانه: نظریه هوارد گاردنر
هوش های چندگانه : نظریه هوارد گاردنر این نظریه معتقد است که نظریه‌های روان‌سنجی قبلی درباره‌ی هوش بسیار محدود هستند. گاردنر اولین بار نظریه... بیشتر بخوانید
