مرحله دهانی-حسی رشد روانی-اجتماعی، برابر با مرحله دهانی رشد روانی-جنسی فروید، در سال اول زندگی روی می‌دهد، زمانی که کودک خیلی درمانده است. کودک برای بقا، امنیت و محبت، کاملا به مادر یا مراقبت کننده اصلی خود وابسته است. در این مرحله، دهان اهمیت زیادی دارد. اریکسون نوشت کودک «از طریق دهان زندگی می‌کند و با آن عشق می‌ورزد». با این حال، رابطه بین کودک و دنیای او صرفا زیستی نیست، بلکه اجتماعی هم هست. تعامل کودک با مادر، تعیین می‌کند که برای پرداختن به محیط در آینده، آیا نگرش اعتماد در شخصیت او ادغام خواهد شد یا نگرش بی‌اعتمادی.
اگر مادر به طور مناسب به نیازهای جسمانی کودک پاسخ بدهد و محبت، عشق و امنیت کافی تامین کند، در این صورت کودک احساس اعتماد را پرورش خواهد داد، نگرشی که نظر کودک در حال رشد را در مورد خودش و دیگران توصیف خواهد کرد. ما به این طریق یاد می‌گیریم که از افراد و موقعیت‌ها در محیط‌مان، انتظار «ثبات، تداوم و یکنواختی» داشته باشیم. اریکسون گفت که این انتظار نقطه آغاز شکل گیری هویت خود است و به یاد آورد که با مادرش چنین رابطه توام با اعتماد برقرار کرده بود.
از سوی دیگر، اگر مادر طردکننده و بی‌توجه باشد، یا رفتار بی‌ثبات داشته باشد، کودک نگرش بی‌اعتمادی را پرورش می‌دهد و بدگمان، بیمناک و مضطرب خواهد شد. به عقیده اریکسون اگر مادر تمرکز انحصاری بر کودک نداشته باشد نیز بی‌اعتمادی می‌تواند روی دهد. اریکسون معتقد بود تازه مادری که شغل خارج از خانه را از سر می‌گیرد و فرزند خود را به خویشاوندان یا مهد کودک می‌سپارد، بی‌اعتمادی را در کودک به وجود می‌آورد.
گرچه الگوی اعتماد در برابر بی‌اعتمادی به عنوان جنبه‌ای از شخصیت در کودکی تعیین می‌شود، ولی این مشکل می‌تواند در مرحله بعدی رشد دوباره ظاهر شود. برای مثال، رابطه ایده‌آل کودک-مادر، سطح بالای اعتماد را به وجود می‌آورد، ولی در صورتی که مادر بمیرد یا خانه را ترک کند، این احساس اعتماد امن می‌تواند نابود شود. اگر این اتفاق روی دهد، ممکن است بی‌اعتمادی بر شخصیت حاکم شود. بی‌اعتمادی کودکی می‌تواند بعدها در زندگی، از طریق مصاحبت با معلم یا دوست با محبت و صبور، اصلاح شود. نیروی اساسی امید با حل موفقیت آمیز این بحران در مرحله حسی-دهانی همراه هست. اریکسون این نیرو را به صورت اعتقاد به این که امیال ما ارضا خواهند شد، توصیف کرد. امید عبارت است از احساس بادوام اطمینان داشتن، این احساس که با وجود بدبیاری‌‌ها، زنده خواهیم ماند.
محمدامین موفق – HotsonHor M.A.M
منبع: نظریه‌های شخصیت شولتز
یک راه ساده و آسان برای اطلاع از مطالب جدید سایت و ارتباط با ما کانال تلگرام ماست. در تلگرام ravanhami@ با ما همراه باشید.
