تعریف شخصیت و ارزیابی آن:
تلاش برای تعریف شخصیت، ما را به هزاران سال قبل بر می‌گرداند. زمانی که انسان، برای اولین بار، از خود پرسید: «من کیستم؟» و به این ترتیب، به تفکر و تأمل درباره‌ی هویت خود پرداخت. در زبان روزمره، اصطلاح personality (شخصیت) به تصویر اجتماعی هر یک از افراد جامعه گفته می‌شود. کلمه‌ی personality از کلمه‌ی لاتین persona میآید. Persona به ماسکی گفته می‌شد که بازیگران تئاتر یونان قدیم به صورت می‌زدند.
میتوان شخصیت را این گونه تعریف کرد: مجموعه افکار، هیجان‌ها، و رفتارهایی که سبک شخصی فرد در تعامل با محیط فیزیکی و اجتماعی را تشکیل می‌دهند.
اکثر مردم، شخصیت را با «کاراکتر» اشتباه می‌گیرند. اصطلاح کاراکتر (منش) به این واقعیت اشاره دارد که فرد، علاوه بر توصیف شدن، ارزیابی نیز شده است. کاراکتر عبارت است از صفاتی که با رفتار و سلوک اختلاقی، تسلط بر خود – مدیریتی، قدرت اراده و صداقت مرتبط هستند. گفته می‌شود که کاراکتر ریشه در تجربههایی دارد که فرد به هنگام بزرگ شدن در خانه، و ورود به جامعه دارد.
همچنین، شخصیت، با خلق و خوی تفاوت دارد. خلق و خوی به جنبه‌های ارثی شخصیت اشاره دارد، مثلاً، به حساسیت، زودخش‌می، حواس پرتی، و خلق ه‌می‌شگی (ه‌می‌شه بیحوصله، ه‌می‌شه دارد، مثلاً، به حساسیت، زودخش‌می، حواس پرتی، و خلق ه‌می‌شگی (ه‌می‌شه بی حوصله، ه‌می‌شه یبس، یا ه‌می‌شه سر حال و شاد بودن).
صفات شخصیتی
به طور کلی، صفات شخصیتی ویژگی‌های دای‌می هستند که فرد در اکثر موارد از خود نشان می‌دهد.بعد از شناسایی صفات شخصیتی، میتوان از آنها برای پیش بینی رفتار در آینده استفاده کرد.
شخصیت، از حدود ۳ سالگی به تدریج تثبیت می‌شود و تا ۵۰ سالگی به «سفت شدن» خود ادامه می‌دهد. از ۵۰ سالگی به بعد، به تدریج پخته می‌شود یا جا می‌افتد، زیرا شعور اکثر مردم بیشتر و اخلاقشان بهتر می‌شود.
تیپ‌های شخصیتی
تیپ شخصیتی به افرادی اشاره می‌کند که چند صفت مشترک دارند. در طول سالیان طولانی، روانشناسان، برای طبقهبندی شخصیت‌ها به انواع تیپ‌ها، روش‌های زیادی را مطرح کردهاند. مثلاً، روانپزشک سوئیسی، کارل یونگ، می‌گفت که مردم یا درونگرا هستند یا برونگرا. افراد درونگرا خجالتی و تودار هستند و به درون خود توجه می‌کنند. افراد برونگرا، پررو و معاشرتی هستند و به بیرون خود توجه دارند.
خود- پنداره
خود- پنداره‌ی شما عبارت است از همه‌ی افکار، باور‌ها، و احساساتی که درباره‌ی خودتان، و این که چه کسی هستید، دارید. خود – پنداره، یعنی همان «تصویر» ذهنی از شخصیت خودتان. انسان‌ها براساس تجربههای هر روزهی خود، خود-پندارههایشان را می‌سازند. بعد با پیش آمدن تجربههای جدید، خود-پنداره‌ی خود را تغییر و تعدیل می‌کنند. خود پنداره ما را در کارهایمان هدایت می‌کند. مثلاً اینکه به چیزی توجه کنیم، چه چیزی را به یاد بیاوریم، و درباره چه چیزی فکر کنیم. به همین دلیل خودپنداره می‌تواند در رفتار و سازگاری شخصی ما به شدت تأثیر گذار باشد.
عزت نفس
افرادی که عزت نفس بالا دارند، اعتماد به نفس دارند، مغرورند، و برای خودشان احترام قایلند. افرادی که عزت نفس پایین دارند، اعتماد به نفس ندارند، متزلزل هستند، و دایم از خودشان انتقاد منفی به عمل می‌آورند. عزت نفس یعنی برداشت منفی یا مثبت از خود. عزت نفس معمولاً زمانی بالا می‌رود که در نزدگی خود موفقیت‌هایی را تجربه می‌کنیم یا از ما تعریف و تمجید می‌شود.
ارزیابی شخصیت
روانشناسان، از مصاحبه، مشاهده، پرسشنامه، و آزمون‌های فرافکنی استفاده می‌کنند تا شخصیت را ارزیابی کنند.
مصاحبه
مصاحبه
در مصاحبه، از سوالات مستقیم استفاده می‌شود تا درباره ی زندگی، صفات شخصیتی، یا وضعیت روحی و روانی مصاحبه شونده، اطلاعاتی به دست آید. در مصاحبهی بدون ساختار گفتگو و صحبت، غیررسمی است و درباره‌ی هر موضوعی که صحبتش پیش میآید، حرف زده می‌شود. در مصاحبه ساختاردار، مصاحبه‌گر، براساس فهرست سوالاتی که قبلاً تهیه و ساختاربندی شده است، مصاحبه را قدم و قدم و به طور سیستماتیک پیش می‌برد.
نقاط ضعف مصاحبه
اولاً مصاحبه‌کنندگان ممکن است تحت تأثیر پیش – ذهنیت‌های خود قرار گیرند.
ثانیاً، شخصیت خود مصاحبه‌گر، و حتی جنسیت وی، ممکن است در رفتار مصاحبه شونده تأثیر بگذارد.
سو‌مین مشکل این است که مردم، گاهی سعی می‌کنند مصاحبه کننده را گول بزنند.
مشکل چهارم، اثر هاله‌ای یا خطای هاله‌ای است. اثر هاله‌ای را اولین بار ادوارد تورندایک در سال ۱۹۲۰ مطرح کرد. اثر هاله‌ای عبارت است از تمایل افراد به نسبت دادن انگیزه‌ها یا ویژگی‌های شخصیتی مثبت با منفی به دیگران، تنها براساس یک صفت یا یک ویژگی. رایجترین اثر هاله‌ای، زمانی است که مردم، از روی قیافه جذاب و زیبای افراد، خیال می‌کنند که آنها صادق، دلسوز، گرم و مهربان هستند. برعکس، عدم صداقت ممکن است براساس قیافه‌ی نه چندان جذاب استنباط شود. دست خط، لباس و لهجه نیز از عواملی هستند که می‌توانند اثر هاله‌ای مثبت یا منفی ایجاد کنند. به طور کلی، اثر هاله‌ای عبارت است از تعمیم دادن یک برداشت خوب (یا بد) به کل شخصیت.
مشاهده‌ی مستقیم و مقیاس‌های درجه‌بندی:
مشاهده‌ی مستقیم (نگاه کردن به رفتار) وقتی برای سنجش شخصیت به کار می‌رود، می‌تواند حالتی رسمی‌تر از علاقه‌ی طبیعی مردم به نگاه کردن به دیگران پیدا کند.
اما مشاهده ممکن است به مشکلی به نام ادراک یا برداشت غلط دچار شود که در مصاحبه نیز شاهد آن هستیم. ادراک غلط یا سوء ادراک، ممکن است مشکل‌زا باشد و به همین دلیل، گاهی از مقیاس‌های درجه‌بندی استفاده می‌شود مقیاس درجه‌بندی عبارت است از فهرستی از صفات شخصیتی یا جنبه‌های رفتاری که برای ارزیابی افراد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
روش دیگر، ارزیابی رفتاری است که در آن، فراوانی رفتار‌های خاص شمرده می‌شود. در این حالت، مشاهدهگران، «اعمال» فرد را ثبت می‌کنند نه صفاتی را که فکر می‌کنند او دارد.
آزمون‌های شخصیت
آزمون‌های شخصیت
پرسشنامه‌های شخصیت، از همه‌ی مردم، سری سوالات یکسانی را می‌پرسند، و پاسخ‌ها معمولاً به شیوه‌ای داده می‌شود که به آسانی میتوان آنها را نمره‌گذاری کرد. اغلب، نمره‌گذاری‌ها با کامپیوتر انجام می‌شود. در پرسشنامه‌های شخصیت هر سوال طوری طراحی شده است که صفت شخصیتی خاصی را نشان دهد.
پرسشنامه‌های شخصیت
پرسشنامه‌های شخصیت، آزمون‌های مداد- کاغذی هستند که ویژگی‌های شخصیتی را آشکار می‌سازند. پرسشنامه‌های شخصیت، در مقایسه با مصاحبه یا مشاهده، کمتر تحت تأثیر برداشت‌ها و باور‌های شخصی روانشناسان قرار می‌گیرند.
پرسشنامه‌های شخصیت بسیار زیادتر، بعضی از معتبرترین آنها عبارتند از:
- Guilford- Zimmerman Temperament Suruvey,
- California Psychological Inventory
- Allport – Vernon Study of Values
- ۱۶ PF
یکی از معروفترین و پرطرفدارترین پرسشنامه‌های شخصیت، MMPI، و نسخهی جدیدتر آن MMPI-2 است.
آزمون MMPI
روش بسیار متفاوت برای ساختن آزمون شخصیت روش ECK است. در این روش، برای ساختن یک آزمون و کلید نمره‌گذاری آن، از شیوه‌ی تجربی استفاده می‌شود. روش ECK روی رابطه‌ی مقیاسها و معیار‌های مرتبط با آنها تمرکز می‌کند. در این روش، طراحان آزمون از گروه معیار (مثلاً، افراد افسرده) شروع می‌کنند. بعد تعدادی سوال طراحی می‌کنند، و آنها را در مورد افراد افسرده و انواع گروه‌های دیگر به کار می‌برند. سوالاتی که افراد افسرده به شیوه‌ای متفاوت از سایر گروه‌ها به آنها پاسخ می‌دهند پرسشنامه افسردگی را تشکیل می‌سازند.
از روش ECK برای طراحی یکی از پررونق‌ترین پرسشنامه‌های شخصیت به نام MMPI استفاده شده است. MMPI بیش از ۵۵۰ سوال دارد که به موضوعاتی مثل نگرش، واکنش‌های هیجانی، عوارض جسمی و روانی، و تجارب افراد می‌پردازند. آزمونی‌های به هر سوال به صورت «درست، «نادرست» (یا «بله»، «خیر»، و «نمی‌دانم» پاسخ می‌دهند.
آزمون MMPI دارای مقیاس‌های روایی است. این مقیاسها نشان می‌دهند که آیا افراد به سوالات اصلی آزمون با دقت و صداقت جواب داده‌اند یا نه؟
مقیاس L: دارای ۱۵ سوال است که انکار ضعف‌های معمولی را آشکار می‌سازد. مقیاس فراوانی (F)، حاوی سوالاتی است که پاسخ درست به آنها، نشان می‌دهد که علت انجام دادن این آزمون، برای فرد بیاه‌می‌ت بوده یا این که علت آن را خوب متوجه نشده است. مقیاس تصحیح (K)، حالت تدافعی (رفتن در لاک دفاعی) و مقیاس سوال (Question Scle=?) ابهام کاری یا عدم شفافیت عمدی فرد را نشان می‌دهد.
| تفسیر نمرات | حرف اختصاری | نام مقیاس |
| Denial of common frailities | L دروغ | Lie |
| Invalidity of profile | F فراوانی | Frequency |
| Defevsive, evasive | K تصحیح | Correction |
| Emphasis on physical sensations | Hs شکایات هیپوکندری | Hypochondriasis Complaints |
| Unhappy, depressed | D افسردگی | Depression |
| FReacts to stress by denying | Hy مشکلات هیستری | Hysteria problems |
| Lack of social conformily; ofren in troble with the | Pd انحراف پسیکوپاتی | Psychopathic deviancy |
| Feminine orientation: masculine orientation | Mf مردانگی- زنانگی | Masculinity- Ferminity |
| Suspicious | Pa پارانویایی | Paranoia |
| Worried, anxious | Pt پسیکوآستنی | Psychoastheia |
| Withdrawn. bizarre thinking | Sc اسکیزوفرنی | Schizophrenia |
| Impulsive ,excitable | Ma هیپومانی | Hypomania |
| Introveted, stry | Si | Social Inversion- Ectrovension
درونگرایی- برونگرایی اجتماعی |
یکی از معایب آزمون نوع MMPI این است که روانشناسان، از رابطه‌ی بین پاسخهای آزمون و آن دسته از ویژگی‌های شخصیتی که آزمون آنها را مشخص می‌کنند، درک نظری ندارند.
منتقدان می‌گویند که بعضی مقیاس های MMPI، از لحاظ پایایی و روایی، ضعیف است. در سال ۱۹۸۹ نسخهی دوم این آزمون به نام MMPI-2 ارائه شد. در این نسخه، تجدید نظر‌های زیادی به عمل آمد، اما اکثر سوالات، همان سوالات نسخهی قبلی است.
MMPI خیلی خوب نشان می‌دهد که چه افرادی به اختلالات روانی مبتلا و چه کسانی سالم هستند. همچنین شدت ناراحتی و اختلال روانی افراد را نشان می‌دهد. با این حال، دقیقاً ن‌می‌گوید که فرد به کدام بیماری روانی مبتلاست.
در این که MMPI جهت‌گیری فرهنگی دارد و ن‌می‌توان با آن بسیاری از افراد متعلق به اقلیت‌های قو‌می و نژادی را مورد سنجش قرار داد، انتقاد‌هایی شده است.
مبانی روانشناسی: شخصیت
خودشناسی یکی از مهم‌ترین مسائل زندگی هر فرد است که در همه زمینه های زندگی او از انتخاب همسر مناسب و شغل گرفته تا شیوه های برخورد او با فشارهای روانی بسیار موثر است. از آنجایی که شناخت صفات و ویژگی‌های شخصیتی‌مان و دانستن تیپ شخصیتی خودمان ی... بیشتر بخوانید
