این سوال که چه تمایزی بین اختلال شخصیت مرزی و اختلال دوقطبی وجود دارد، بارها مطرح شده و مد نظر بوده است. در حال حاضر به دلیل تفاوتی که در روند درمان این دو اختلال وجود دارد، این تمایز ضروری بنظر می‌رسد.
دلیل اصلی همپوشی تشخیص این دو اختلال شاید این مورد باشد که در هر دو اختلال مشکلاتی در تنظیم خلق وجود دارد. در این مقاله به تفاوت های تشخیصی بین اختلال دوقطبی و اختلال شخصیت مرزی پرداخته‌ایم. با روان حامی همراه باشید.
باید توجه داشت که رنج حاصل از این بدتنظیمی در اختلال دوقطبی و اختلال شخصیت مرزی، بسیار شدیدتر از حالات معمولی‌ای است که ممکن است در زندگی روزمره اختلالاتی بوجود آورد.
تفاوت های تشخیصی اختلال دوقطبی و اختلال شخصیت مرزی
یکی از سوالات مهم جهت تمایز این دو اختلال، توجه به این نکته است که چگونه و چه موقع علایم خلقی بروز می‌کنند؟
اختلال شخصیت مرزی در واقع الگویی از پاسخ‌ها و تعاملات نامناسب و ناکارامد در ارتباط با افراد و محیط زندگی فرد است که از نوجوانی یا زودتر شروع شده و این تعاملات هرگز روند مناسب و کارامدی را از ابتدا نداشته‌اند، این نشانه‌ها معمولا حضور دارند و به نوعی جزء اساسی شخصیت فرد محسوب می‌شوند.
از طرفی اختلال دوقطبی نوع دو، وضعیتی است که الگوهای هیجانی و رفتاری ظاهر می‌گردند که این الگو با خود (شخصیت) اصلی (پایه) فرد تفاوت دارد. این تفاوت درواقع هسته‌ی اصلی تفاوت بین اختلال شخصیت مرزی و دوقطبی می‌باشد.
دی اس ام ۵ (DSM-5) این مطلب را در تشخیص اپیزود (دوره‌ی) هیپومانیک بیان می‌کند:
“یک تغییر واضح در عملکرد که خصیصه اصلی فرد محسوب نمی‌شود (حالتی گذراست)”
دومین موردی که باید بررسی شود روند و الگوی علایم خلقی در این دو اختلال است:
مشکل اصلی بیماران مرزی بدتنظیمی عاطفی است که تظاهراتی از قبیل واکنش‌های هیجانی شدید به محرک‌هایی نشان می‌دهند که به شکل معمول باعث پریشانی شدید درونی یا بیرونی نمی‌گردند. آنها به شکل مداومی نشانه‌های اظطراب، ناراحتی و عصبانیت و گاهی خشم شدید و انفجاری را تجربه می‌کنند. این علایم اصلی شخصیت مرزی بوده و این افراد اغلب در کشمکش با این نشانه‌ها هستند و خلقشان به صورت ساعت به ساعت یا حتی لحظه‌ای تغییر می‌کند که این تغییرات معمولاً ماشه چکان‌هایی چون ناکامی و یا در واکنش به احساس طرد از سوی دیگران یا ترس ار ترک شدن بروز می‌کند.
در اختلال دوقطبی الگوی تغییرات خلقی به شکل دیگریست: حالات خلقی در اختلال دوقطبی برخلاف مرزی‌ها روزها تا هفته‌ها طول می‌کشد و روند لحظه‌ای ندارد، نشانه‌ها جزء خصایص اصلی فرد نیستند و ممکن است نتیجه‌ی رویدادی استرس‌زا بوده یا حتی ماشه‌چکان واضحی نداشته باشند.
یکی دیگر از تفاوت‌های تشخیصی تفاوت در نوع نشانه‌های خلقی است:
نشانه‌های خلقی در بیماران مرزی الگویی مزمن از خشم، ناراحتی و احساس تهی بودن و اضطراب است و احساس سرخوشی جزء معیارهای اصلی اختلال مرزی نیست در صورتی که در اختلال دوقطبی وجود حداقل یک اپیزود (دوره‌ی) مانیا یا هیپومانیا ضروری است که این اپیزودها مشخصه‌ی اصلی‌شان دوره‌هایی از سرخوشی و افکار خودبزرگ‌بینی است. خشم یا تحریک‌پذیری موجود در اختلال شخصیت مرزی، در اختلال دو قطبی معمول نیست.
تکاتشگری:
تکانشگری نشانه‌ای دیرپا (مزمن) در اختلال مرزی است که به شکل مشکلاتی در کنترل و تنظیم رفتار فرد است که معمولاً به شکل روزانه درگیر آن هستند در حالیکه در بیماران دو قطبی تکانشگری در فاز مانیک یا هیپومانیک اتفاق می‌افتد و الگوی ثابت و مزمنی ندارد.
اگر فردی به شکل خصیصه‌ای تکانشگری را نشان دهد در فاز مانیا یا هیپومانیک شدیدتر خواهد شد.
تفاوت واضحی که وجود دارد این نکته است که اختلال دوقطبی نوع دو، الگویی از اپیزودهای افسردگی عودکننده است که با دوره‌هایی از هیپومانیا توام می‌گردد. در واقع جزء مشکل‌زای این اختلال دوقطبی نوع دو، افسردگی است که اکثر اوقات حضور دارد و این شاید به‌نوعی شبیه احساس غم مزمنی که در اختلال مرزی وجود دارد بنظر برسد. اما باید این نکته را در نظر داشت که تغییر خلق در دوقطبی‌ها به صورت لحظه‌ای نیست و مانند اختلال مرزی فقط به احساس غم و خشم محدود نمی‌شود.
آیا این دو اختلال می‌توانند با هم رخ دهند؟
بیماران مرزی مستعد ابتلا به اپیزودهای افسردگی اساسی و اختلالات اضطرابی هستند. همچنین امکان ابتلا به اختلال دوقطبی وجود دارد اما برای تشخیص وجود این دو اختلال به شکل همزمان باید این مطلب محرض گردد که نشانه‌های اختلال دوقطبی با سبک معمول رفتار فرد تفاوت دارد. و اینکه احساس غم، خشم و تکانشگری به شکل معناداری متفاوت از سبک رفتاری فرد بوده و مدت طولانی‌تری باقی می‌ماند. همچنین دوره‌های سرخوشی و خودبزرگ‌بینی در هنگام حضور اختلال دوقطبی وجود داشته و جزء شخصیت فرد نیست.
مقاله مرتبط: اختلال دوقطبی: گاهی گریه، گاهی خنده
Difference Between Bipolar Disorder and Borderline Personality Disorder
نویسنده: دکتر کاندیدا فنیک
مترجم: نازیلا حنایی
یک راه ساده و آسان برای اطلاع از مطالب جدید سایت و ارتباط با ما کانال تلگرام ماست. در تلگرام ravanhami@ با ما همراه باشید.
