رویکرد اجتماعی فرهنگی در روانشناسی رشد
پیاژه روی تعامل کودکان با محیط تأکید داشت، اما محیط مورد نظر او، محیط فیزیکی بلافاصله بود. در نظریه‌ی پیاژه، محیط اجتماعی و فرهنگی، عملاً هیچ نقشی ندارند. اما خیلی از چیزهایی که کودکان باید یاد بگیرند، بار اجتماعی دارند، مثلاً، این که جامعه درباره‌ی فعالیت چه نظری دارد، از مردم مختلف (و از جنسیت‌های مختلف) چه نقش‌های متفاوتی انتظار می‌رود، و در جامعه و فرهنگ، چه قوانین و هنجارهایی بر روابط میان فردی حاکم است.
رویکرد اجتماعی فرهنگی در روانشناسی رشد معتقد است که فرهنگ و جامعه، با چند روش، می‌توانند در رشد کودکان تأثیر بگذارند:
- فرهنگ و جامعه می‌توانند، برای فعالیت‌های مشخص، فرصت فراهم کنند.
- فرهنگ و جامعه، فراوانی بعضی فعالیت‌ها را تعیین می‌کنند. مثلاً در برزیل، فوتبال بسیار مهم است.
- فرهنگ و جامعه، فعالیت‌های مختلف را به شیوه‌های مختلف به هم ربط می‌دهند.
- فرهنگ و جامعه، نقش کودک در هر فعالیت را کنترل می‌کنند.
می‌توان ریشه‌های رویکرد اجتماعی فرهنگی را در آثار ویگوتسکی یافت. ویگوتسکی عقیده داشت که انسانها می‌توانند بیشتر از طریق استاد و شاگردی درباره‌ی دنیا و اشیای درون آن دانش کسب کنند. انسان‌هایی که دانش بیشتری دارند به کسانی که دانش کمتری دارند کمک می‌کنند تا درباره‌ی دنیا مطالب بیشتری کسب کنند و مهارت‌های جدیدی را در خود بوجود بیاورند.
ویگوتسکی معتقد بود که دو سطح متفاوت از رشد ذهنی وجود دارد: سطح بالفعل رشد و سطح بالقوه‌ی رشد. سطح بالفعل سطحی است که خود فرد به تنهایی قادر است مسائلی را حل کند اما سطح بالقوه زمانی است که فرد بتواند با کمک دیگران کارهایی را انجام دهد. ویگوتسکی به فاصله‌ی بین سطح بالفعل و بالقوه رشد منطقه‌ی تقریبی رشد می‌گوید.
منطقه‌ی تقريبی رشد در نظريه ويگوتسكی اهميت تعامل اجتماعي را در رشد و يادگيری نشان می‌دهد. ويگوتسكی مي‌گويد كودكاني كه به تنهايی از عهده‌ی انجام پاره‌ای تكاليف يادگيری بر نمی‌آيند به كمك بزرگسالان يا دوستان بالغ‌تر و آگاه‌تر از خود انجام آن كارها را ياد میگيرند.
توانايی كودك در حل مسائل به تنهایی معرف سطح كنوني رشد او (سطح بالفعل) و تواناي‌اش در حل مسائل به كمك ديگران نشان دهنده سطح رشد بالقوه‌ی اوست. بنابراین منظور از منطقه‌ی تقريبی رشد، تفاوت بين سطح كنوني يا سطح رشد واقعي كودك و سطح رشد بالقوه‌ی اوست. به عبارت دیگر منطقه‌ی تقريبي رشد به دامنه‌اي از تكاليف گفته مي‌شود كه كودك به تنهايي از عهده‌ی انجام آنها بر نمي‌آيد اما به كمك بزرگسالان يا دوستان بالغ‌تر از خود قادر است آنها را انجام دهد.
ویگوتسکی معتقد بود برای اینکه بتوانیم سطح ذهنی کودک را درک کنیم و وسایل مناسب آموزش و پرورش را برای او فراهم کنیم نیاز داریم تا سطح بالفعل و بالقوه او را بدانیم.
ویگوتکسی معقتد بود که زبان مهمترین وسیله‌ای است که انسانها با آن به تبادل اطلاعات می‌پردازند. به همین دلیل از نظر او، مهمترین عامل برای رشد ذهنی و روانی زبان است. در واقع او یادگیری زبان را مهمترین جنبه از رشد کودکان می‌دانست.
وقتی بزرگترها به کودکان کمک می‌کنند که مسائل را حل کنند آنچه بین آنها به صورت گفتگو رد و بدل می‌شود به بخشی از تفکر کودکان تبدیل می‌شود. بعد کودکان از تواناییهای زبانی خود استفاده می‌کنند تا هنگام مسائل خود را راهنمایی کنند؛ به همین دلیل آنها هنگام انجام یک کار با خود گفتگو می‌کنند. ویگوتسکی حرف زدن با خود را گفتار خصوصی می‌نامد.
عنوان: رویکرد اجتماعی فرهنگی به روانشناسی رشد
منبع: زمینه روانشناسی هیلگارد
مقالات مرتبط
چرا کودک لجبازی داریم؟ برای درمان لجبازی کودک چه کنیم؟
عوامل زیستی، عوامل ژنتیکی، مصرف دارو، مبتلا بودن به بیماری خاص، خستگی، گرسنگی، تشنگی، کم‌خوابی و مبتلا بودن به اختلالات روانی مثل ADHD، عوامل محیطی... بیشتر بخوانید
چطور احساس خشم را کنترل کنیم؟ چرا بعضی کودکان خشم بیشتری نشان می‌دهند؟
چکیده: خشم یک هیجان ارضاکننده و درعین‌حال ویران‌کننده است، ساماندهی درونی فرد را فعال می‌کند و او را برای رویارویی با خطرهای بالقوه پیرامون آماده می... بیشتر بخوانید
چگونه با کودکان صحبت کنیم؟ چطور بدون دعوا با کودکم به اهدافم برسم؟
در رشته مطالب زیر قرار است کتاب “چگونه با کودک خود گفتگو کنیم؟” اثر ادل فایبر که متعلق به انتشارات نی است را به طور خلاصه مرور کنیم. هدف ک... بیشتر بخوانید
مرگ آموزی به کودک: چگونه به فرزندم مفهوم مرگ را آموزش دهم؟
مرگ یک عزیز بسیار دردآور است و طبیعی ست که آرامش روانی شما را به هم ریخته و خلقتان را افسرده کند. علیرغم اینکه شما را درک می‌کنیم و برای کمک به شما آم... بیشتر بخوانید
نارساخوانی به ما می‌آموزد که چطور خلاقانه بیندیشیم
در صورتی که بخواهید اصیل و خلاق باشید، داشتن اختلال یادگیریِ نارساخوانی برایتان یک مزیت به حساب می‌آید. با روان حامی درباره اختلال یادگیری یکی... بیشتر بخوانید
آیا باید با کودکمان مذاکره کنیم تا در مورد انجام کاری توسط او به توافق برسیم؟
آیا باید با کودکمان مذاکره کنیم؟ بیشتر کودکان اگر به آنها چند انتخاب داده شود، همکاری بیشتری نشان می‌دهند. ” من با کودکانم مذاکره نمی‌کنم، چون... بیشتر بخوانید
همه کودکان نابغه‌اند، اما به سبک خودشان – ۳۴ هوش در بچه‌ها که مدارس به آن بی‌توجه‌اند
هیچ‌وقت در مدارس ما به کودکی گفته نمی‌شود که : تو هوش همدلی خوبی داری. تو آینده‌نگر خوبی هستی. تو انعطاف‌پذیری‌ات بالاست و می‌توانی در بخش مدیری... بیشتر بخوانید
دلبستگی اولیه چیست (۲) – نحوه پرورش کودک با دلبستگی ایمن
برای مدت کوتاهی در کشوری غریب هستید و تنها کسی که میشناسید دوستی نزدیک و صمیمی است که روی بودن او در مواقع حساس که به او نیاز دارید حساب باز کرده اید... بیشتر بخوانید
زبان و دنیای جدیدی از رشد: هنگامی‌که کودک برای اولین بار شروع به صحبت می‌کند.
زبان نشان‌دهنده‌ی جهش بزرگی در رشد کودک است. می‌توان گفت یکی از مهمترین عواملی که به تسریع رشد کودک کمک می‌کند، تشویق کودک به کنجکاوی فکری و م... بیشتر بخوانید
استفاده از پیامد طبیعی و منطقی رفتار و تاثیر پاداش و تنبیه در تغییر رفتار کودکان
در صورتی‌که پاداش و تنبیه بی‌تاثیر باشند، به هنگام بدرفتاری کودک چه کاری می‌توانیم انجام بدهیم؟ مثال: اگر مادر فراموش کند که کیکی را که داخل فر گذاشته... بیشتر بخوانید
