شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی و کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی
با توجه بر مبنای پژوهشی گسترده برای برنامه‌های کاهش استرس مبتنی بر ذهن‌آگاهی (MBSR) و شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی (MBCT)، پژوهشگران با استفاده از روش‌های تحلیل میانجی، شروع به بررسی سازوکارهای زیربنایی آثار درمانی این مداخلات بر پیامدهای روانشناختی کرده‌اند.
تا به امروز هیچ مطالعه‌ای به شکل نظامدار تحقیقات میانجی‌گری را مرور نکرده و به لحاظ آماری آنها را یکپارچه نساخته است. مطالعه حاضر قصد دارد مروری نظامدار به مطالعات میانجی‌گری در ادبیات مداخلات مبتنی بر ذهن آگاهی (MBIs) داشته باشد تا سازوکارهای روانشناختی بالقوه زیربنای تأثیر MBCT و MBSR بر کارکردهای روانی و بهزیستی را شناسایی کرده و قوت و ثبات شواهد را برای هر سازوکار ارزیابی نماید.
برای سازوکارهای شناخته‌شده با شواهد کافی، از ادغام کمّی به کمک مدلسازی معادلات ساختاری دو مرحله‌ای فراتحلیلی (TSSEM) استفاده شد تا این موضوع بررسی گردد که آیا این سازوکارها میانجی تأثیر MBIs بر پیامدهای بالینی هستند یا خیر. مرور حاضر شواهدی قوی و باثبات برای واکنش‌پذیری شناختی و هیجانی، شواهد متوسط و باثبات برای ذهن آگاهی، نشخوار ذهنی و نگرانی، و شواهدی اولیه اما ناکافی برای مهرورزی نسبت به خود و انعطاف‌پذیری روانشناختی به عنوان سازوکار زیربنایی MBIs به دست آورد.
TSSEM شواهدی برای ذهن آگاهی، نشخوار و نگرانی به عنوان میانجی‌های مهم تأثیرات MBIs بر پیامدهای سلامت روانی به دست داد. بیشتر مطالعات میانجی‌گری مرورشده از نقص‌های روش‌شناختی قابل توجهی رنج می‌برند که نتیجه‌گیری قطعی در خصوص میانجی‌گری را غیرممکن می‌سازد. با این حال، مبنای اولیه مهمی فراهم می‌کند که مطالعات آتی را می‌توان بر آن استوار ساخت.
واژگان کلیدی: ذهن‌آگاهی؛ سازوکارها؛ میانجی‌گری؛ مدلسازی معادلات ساختاری؛ فراتحلیل؛ سلامت روان، شناخت‌درمانی مبتنی بر ذهن‌آگاهی
ترانه خداویردی، دانشجوی دکتری تخصصی روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی
مقاله‌های بیشتر:
ذهن آگاهی و پیامدهای هیجانی: شناسایی زیرگروهای دانشجویان با استفاده از تحلیل پنهان نیمرخ
مروری نظامدار و فراتحلیلی بر مطالعات میانجی ذهن آگاهی با رقص: بررسی پدیدارشناختی یک تمرین نوظهور
ذهن آگاهی گرایشی در افراد متبلا به HIV: ارتباط با سلامت جسمی و روانی
گشوده باش: ذهن آگاهی کاهش ادراک انگیزشی را پیش بینی می‌کند
مکان امید و رضایت از زندگی: نقش واسطه ای حرمت خود شخصی و حرمت خود ارتباطی
