در نظریهی هوش آندرسون تفاوتهای فردی در هوش و تغییرات رشدی در توانایی ذهنی تحت تأثیر مکانیسمهای مختلف قرار میگیرد. تفاوتهای فردی در هوش در اثرتفاوتهای فردی در مکانیسم پردازش اولیه به وجود میآید. این مکانیسم در پشت پردهی تفکر قرار دارد و تفکر نیز به دانش منجر میشود. افراد مختلف از لحاظ سرعت مکانیسم پردازش اولیه با یکدیگر تفاوت دارند. بنابراین کسب دانش به سرعت عمل مکانیسم پردازش اولیه وابسته است.

نظریههای هوش نظریهی هوش آندرسون
نظریههای هوش نظریهی هوش آندرسون:
مفهوم مهم دیگر در نظریهی آندرسون خرده سیستمها یا مدولها است. هر مدول متعلق به یک توانایی خاص ذهنی است و تحت تأثیر مکانیسم پردازش اولیه قرار ندارد. به عقیدهی آندرسون ایجاد و رشد کامل خردهسیستمهای جدید است که افزایش تواناییهای ذهنی را موجب میشود.
در نظریهی اندرسون دو توانایی خاص ذهنی دیگر وجود دارد: یکی به تفکر گزارهای یعنی بیان ریاضی زبان و دیگری به عملکرد بصری و فضایی میپردازد.
وی معتقد است که کارهای مربوط به این تواناییها را پردازشگرهای خاص بر عهده دارند. هر یک از پردازشگرهای خاص به طبقهی وسیعی از مشکلات یا اطلاعات رسیدگی میکند و تحت تأثیر مکانیسم پردازش اولیه قرار دارد. به این ترتیب نظریهی هوش آندرسون میگوید که برای دستیابی به دانش دو گذرگاه وجود دارد. گذرگاه اول عبارت است از استفاده از مکانیسم پردازش اولیه که از طریق پردازشگرهای خاص عمل میکندتا دانش و اطلاعات را به دست آورد.
به عقیدهی آندرسون این گذرگاه همان فکر کردن است که ایجاد تفاوتهای فردی در هوش را موجب میشود. گذرگاه دوم، عبارت است از استفاده از خردهسیستمها برای کسب دانش و اطلاعات. دانش مبتنی بر خرده سیستمها مثلا درک فضای سه بعدی، در صورتی که خرده سیستمهای مربوط به اندازه کافی رشد کرده باشند به طور خودکار روی میدهند و رشد هوش را موجب میشود. به عبارت دیگر طبق مدل اندرسون دانش از طریق دو گذرگاه کسب میشود.
دانشی که از طریق گذرگاه شماره یک کسب میشود به عملکرد خرده سیستمهایی وابسته است که روی یک یا تعداد محدودی از زمینهها عمل میکنند. دانشی که از این طریق به دست میآید به تفکر خودآگاه، هشیار، و اردای نیاز ندارد. همین نوع دانش است که به ما کمک میکند تا چهرهی فردی را به یاد آوریم، از کنار اشیا رد شویم، اعداد چندرقمی را تشخیص دهیم. باید توجه داشت که فعالیتهایی از این نوع در واقع، نوعی پاسخ مستقیم به اطلاعات ورودی به حواس پنج گانه است.
در گذرگاه شماره دو، اطلاعات ورودی از حواس پنج گانه، از لابلای دو پردازشگر خاص عبور میکنند. اولین توانایی به دانش کلامی و گزارهای میپردازد و دومین تواناییی به دانش بصری و فضایی. اطلاعات ورودی به این دو توانایی ممکن است وارد مکانیسم پردازش اولیه شوند یا اینکه مستقیم به خزانهی دانش اضافه شوند.