هوش های چندگانه : نظریه هوارد گاردنر
هوارد گاردنر
این نظریه معتقد است که نظریه‌های روان‌سنجی قبلی درباره‌ی هوش بسیار محدود هستند. گاردنر اولین بار نظریه‌اش را در ۱۹۸۳ در کتاب «چهارچوب ذهن: نظریهی هوشهای چندگانه» معرفی کرد. او در این کتاب مطرح کرد که تمام انسان‌ها دارای هوشهای چندگانه‌ای هستند. او مطرح کرد که ۸ هوش مختلف وجود دارد و اخیراً نهمین نوع هوش به عنوان «هوش وجودی» را پینشهاد داده است. به منظور پوشش تمام توانایی‌ها و استعدادهایی که افراد با آنها توصیف می‌شوند، گاردنر معتقد است که مردم فقط دارای یک ظرفیت هوشی نیستند بلکه انواع مختلف هوش مانند هوش موسیقیایی، بین فردی، دیداری فضایی و زبانی در آنها وجود دارد.
گاردنر برای پایهریزی نظریهی خویش به جای استفاده از نمرات هوش، از تحقیقات انجام شده درباره‌ی رشد کودک، مطالعه‌ی افراد مبتلا به آسیب مغزی و افراد بسیار باهوش کمک می‌گیرد.
نظریهی گاردنر از جانب روانشناسان و مربیان انتقاد شده است. آنها معتدند که تعریف گاردنر از هوش خیلی گسترده است و هشت نوع هوش مختلف در نظریه‌ای او بیشتر نمایانگر استعدادها، صفات شخصیتی و توانایی‌ها است. نظریهی گاردنر از کمبود شواهد تجربی نیز در رنج است. با وجود این یادگیری بیشتر درباره‌ی نظریهی هوش گاردنر به شما در درک بهتر نقاط قوت خود یاری می‌رساند.
برای شناخت بیشتر هوش های هشت گانه با ما همراه باشید.
هوش های چندگانه : ۱) هوش دیداری فضایی
افرادی که هوش دیداری فضایی بالایی دارد در تکالیف دیداری بسیار خوب عمل می‌کنند. این افراد در جهت‌یابی، نقشه‌خوانی، نمودارها، ویدیوها و عکس‌ها توانایی خوبی دارند.
خصوصیات هوش دیداری فضایی
- لذت بردن از خواندن و نوشتن
- موفق عمل کردن در پیدا کردن قطعه‌های پازل
- خوب عمل کردن در تفسیر عکس‌ها و نمودارها
- لذت بردن از طراحی، نقاشی و هنرهای تجسمی
- کشف الگوها به راحتی
انتخابهای شغلی بالقوه
- معماری
- هنرمند
- مهندس
هوش های چندگانه: ۲) هوش کلامی زبانی
افرادی که در هوش کلامی زبانی قوی هستند به هنگام خواندن و نوشتن از کلمات به خوبی استفاده می‌کنند. این افراد عموماً در داستان سرایی، حفظ کردن اطلاعات و خواندن خوب هستند.
خصوصیات هوش کلامی ـزبانی
- خوب عمل کردن در حفظ اطلاعات نوشتاری و شنیداری
- لذت بردن از خواندن نوشتن
- خوب عمل کردن در مباحثه و ارائه‌ی سخنرانی‌های متقاعد کننده
- توانایی توضیح دادن
- استفاده از شوخ‌طبی به هنگامی روایت داستان
انتخاب شغلی احتمالی
- نوسینده
- خبرنگار
- وکالت معلمی
هوش های چندگانه : ۳) هوشی منطقی ـ ریاضی
افرادی که در این نوع هوشی توانمندی بالایی دارند در استدلال کردن، شناسایی الگوها و تحلیل منطقی مشکلات خوب عمل می‌کنند. این افراد گرایش دارند به صورت مفهومی درباره‌ی اعداد، روابط و الگوها فکر کنند.
خصوصیات هوش منطقی ـ ریاضی
- مهارتهای عملی حل مسئله
- لذت بردن از تفکر درباره‌ی ایده‌های انتزاعی
- عاشق انجام آزمایش‌های عملی
- خوب عمل کردن در محاسبات پیچیده
انتخابهای شغلی احتمالی
- دانشمند
- ریاضی‌دان
- برنامه‌نویسی کامپیوتری
- مهندسی حسابداری
هوش های چندگانه : ۴) هوش بدنی ـ حرکتی
این افراد در حرکات بدنی، اجرای عملیات و کنترل فیزیکی خوب هستند. افراد دارای هوش بالای بدنی ـ حرکتی هماهنگی دست و چشم بالایی دارند و چالاک هستند.
خصوصیات هوش بدنی _ حرکتی
- خوب عمل کردن در رقص و ورزش
- لذت بردن از ساختن چیزها با دست
- هماهنگی فیزیکی فوق العاده
انتخابهای شغلی بالقوه
- رقاصی
- بنایی
- مجسمه‌سازی
- بازیگر
هوش های چندگانه: ۵) هوش موسیقیایی
افرادی که میزان بالایی از هوش موسیقیایی را دارند به الگوها، ریتم‌ها و صداها فکر می‌کنند. درک بالایی از موسیقی دارند و معمولاً در یادگیری و اجرای موسیقی خوب عمل می‌کنند.
خصوصیات هوش موسیقیایی
- لذت بردن از خواندن و نواختن آلات موسیقی
- شناسایی الگوهای موسیقی و نوت‌ها به راحتی
- خوب عمل کردن در حفظ آوازها و ملودی‌ها
- درک غنی از ساختار موسیقی، ریتم و نوت‌ها
انتخابهای شغلی بالقوه
- موسیقی دان
- آهنگ ساز
- خواننده
- معلم موسیقی
- رهبر ارکستر
- موسیقی دان
- آهنگ ساز
- خواننده
- معلم موسیقی
- رهبر ارکستر
هوش های چندگانه : ۶) هوش بین فردی
افراد دارای میزان بالای هوش بین فردی در درک کردن و تعامل داشتن با دیگران خوب هستند. این افراد مهارت خوبی در هیجانها، انگیزه‌ها، آروزها، و نیات دیگران دارند.
صوصیات هوش بین فردی
- رابطه‌ی کلامی خوب
- داشتن مهارت در ارتباط غیرکلامی
- در نظر گرفتن موقعیت‌ها از دیدگاه‌های مختلف
- برقراری روابط مثبت با دیگران
- عملکرد خوب در حل تعارض‌های گروهی
انتخابهای شغلی بالقوه
- روانشناس
- فیلسوف
- مشاور
- فروشنده
- سیاستمدار
هوش های چندگانه : ۷) هوش درون فردی
افراد دارای این هوش به خوبی از حالت‌های هیجانی، احساس‌ها و انگیزه‌های خویش آگاهی دارند. آنها از تحلیل خود و تفکر درباره‌ی خویشتن لذت می‌برند.
خصوصیات هوش درون فردی
- عملکرد خوب در تحلیل نقاط قوت و ضعف خود
- لذت بردن از تحلیل نظریه‌ها و ایده‌ها
- خودآگاهی بالا
- درک شفاف از انگیزه‌ها و احساسات خویش
انتخابهای شغلی بالقوه
- فیلسوف
- نویسنده
- نظریه‌پرداز
- دانشمند
هوش های چندگانه: ۸) هوش طبیعی
طبعیت‌گرایی اخیراً به نظریهی گاردنر اضافه شده است و مقاومت زیادی در پذیرش آن به عنوان یکی از انواع هوش شده است. بر اساس نظر گاردنر افرادی که در این هوش، قوی هستند با طبعیت هماهنگ هستند و اغلب به طبیعت‌گردی، اکتشاف محیط و یادگیری درباره‌ی گونه‌های مختلف علاقمند هستند.
خصوصیات هوش طبیعی
علاقه به موضوعاتی مانند گیاه‌شناسی، زیست‌شناسی و جانورشناسی عملکرد خوب در طبقه‌بندی اطلاعات لذت بردن از اردو زدن، باغبانی، گردش و در هوای آزاد بودن لذت نبردن از یادگیری درباره‌ی موضوعات غیرمرتبط با طبعیت
انتخابهای شغلی بالقوه
- زیست‌شناس
- طرفدار حفظ منابع محیط زیست
- باغبان
- کشاورز
سه نوع هوش زبان، هوش منطقی ـ ریاضی، و هوش فضایی در سایر نظریه‌های قدیمی هوش وجود دارد. سایر انواع هوش در نظریهی هوش های هشت گانه یعنی هوش موسیقیایی، بدنی ـ حرکتی، میان فردی، درون فردی، طبیعیت گرا و وجودی جدید هستند و به نظریهی گاردنر اختصاص دارند.
گاردنر چگونه به این هوشها دست پیدا کرد؟ اولاً هر یک از هوشها، از لحاظ رشدی، تارخی مستقل دارد. مثلاً، هوش زبانی خیلی زودتر از بقیه رشد و تحول می‌یابد. ثانیاً هر کی از هوشها تحت کنترل مناطق مشخصی از مغز قرار دارد و مطالعه‌ی کسانی که آسیب مغزی دیده‌اند این واقعیت را نشان می‌دهد. مثلاً هوش فضایی تحت کنترل مناطق خاص از نیمکره راست مغز است. ثالثاً هر یک از آنها در مواردی خاص، از افراد با استعداد سر زده است. مثلا هوش موسیقی معمولاً در افراد مبتلا به سندروم ساوانت مشاهده می‌شود. این افراد مهارتهای ذهنی محدودی دارند، اما در یک زمینه بی‌نهایت با استعداد هستند.
پژوهشگران با الهام از نظریهی گاردنر، هوشهای جدیدی را معرفی کرده‌اند. یکی از آنها هوش هیجانی است. می‌توانید برای مطالعه‌ی هوش هیجانی، مقاله‌ی ۵ نشانه هوش هیجانی را مطالعه کنید.
نظریهی هوش های هشت گانه گاردنر در آموزش و پرورش تأثیر گذاشته است. مدارس باید همه انواع هوش را تقویت کنند نه فقط هوش زبانی و منطقی را. معلمان باید نقاط قوت و ضعف هر دانش آموز را در انواع هوشهای چندگانه پیدا کند و آموزش خود را بر آن مبتنی سازد.
خلاصه هوشهای چندگانه
[table id=3 /]
حمید بهرامی زاده
مطالب مرتبط با هوش
تا به حال فکر کرده اید که آگاهی یعنی چی ؟ از کجا می آید؟ چه طور ما به یک مسئله آگاه می شویم ؟ برای آگاهی معادل های مختلفی وجود دارد . مثلا awareness یا consciousness یا حتی knowledge ! از آگاهی یک مفهوم واحد و تعریف مشخص وجود ندارد .... بیشتر بخوانید
