چرا کودکان کمرو هستند؟

بعضی از کودکان در موقعیت‌های اجتماعی ناآرام هستند و به کندی آغاز به برقراری ارتباط می‌کنند. ما اغلب می‌گوئیم آنها بطور طبیعی خجالتی هستند. اگر فرزند شما احساس خجالت می‌کند شما می‌توانید با حمایت از او در موقعیت‌های اجتماعی، تشویق رفتار شجاعانه و نشان دادن چگونگی فعالیت در موقعیت‌های اجتماعی به او کمک کنید.

  کمرویی: اصول اولیه

تمام کودکان با خلق و خو یا مزاج منحصر به فرد متولد می‌شوند. خلق و خو یا مزاج راه تعامل کودک با دنیا است. کمرویی یک نوع از خلق و خوی یا مزاج است. کودکان با خلق و خوی خجالتی در موقعیت‌های اجتماعی ناآرام هستند. آن‌ها گاهی از موقعیت‌های اجتماعی دوری می‌کنند. اکثر کودکان بعضی وقت‌ها وابسته‌اند اما این وابستگی از بین می‌رود. کمرویی به مرور زمان از بین نمی‌رود اما کودکان کمرو می‌توانند اعتماد به نفس و راحت بودن بیشتر با مردم را یاد بگیرند.  

کمرو بودن هیچ اشکالی ندارد به مرور یک کودک کمرو اغلب با شناخت موقعیت یا اشخاص، شروع به ارتباط برقرار کردن با آنها می‌کند، این بدین معنی است که بهتر است بگوییم کودک به کندی یخش باز می‌شود نه اینکه خجالتی باشد.

برچسب زدن به کودک به عنوان خجالتی می‌تواند این احساس را در کودک به وجود آورد که حتماً مشکلی دارد یا اینکه هیچ کاری در مورد خجالتی بودنش نمی‌تواند انجام دهد.

در عوض شما می توانید بگوئید طول می‌کشد تا لیلا با محیط ارتباط برقرار کند یا خودش را با آن وفق دهد و هنگامی که احساس راحتی کند با خوشحالی شروع به بازی می‌کند. این نوع برخورد شما این پیام را به کودک شما و دیگران می‌دهد که شما درک کرده‌اید او چه احساسی دارد و هنگامی که آمادگی داشته باشد شروع به ارتباط با محیط می‌کند. تمام کودکان با حالت دیر راه افتادن یا دیر ارتباط برقرار کردن به بزرگسالان خجالتی تبدیل نمی‌شوند.

  حمایت از کودک کمرو

این طبیعی است که شما بخواهید کودکتان در موقعیت‌های اجتماعی راحت باشد و اعتماد به نفس داشته باشد، اما راحت بودن به طور طبیعی برای تمام کودکان ایجاد نمی‌شود. بدین معنی که کودکانی که دیر راه می‌افتند نیاز به تمرین مهارت‌های اجتماعی در گام‌های کوچک و قابل مدیریت دارند.

شما می‌توانید با فراهم کردن شرایطی برای کودکتان که با دیگران معاشرت کند، تشویق و تمجید رفتار اجتماعی شجاعانه، نشان دادن به او که چگونه در موقعیت‌های اجتماعی فعالیت کند، حمایت از او در موقعیت‌های اجتماعی (نه حمایت افراطی و بیش از حد) به کودکتان کمک کنید تا تمرین کند و یاد بگیرد.

راهنمایی برای کودکان

در این قسمت راهنمایی‌هایی برای کمک به نوزادان، کودکان نوپا و پیش‌دبستانی مطرح شده است:  به نوزاد زمان بدهید تا احساس راحتی کند.

کودکتان را مجبور نکنید به طور مستقیم در آغوش فرد بزرگسال ناآشنا قرار گیرد. در عوض فرد بزرگسال را برای بازی با اسباب بازی نزدیک کودکتان و آرام صحبت کردن با او تشویق کنید.  در موقعیت های اجتماعی از قبیل بازی گروهی یا گروه اقوام در حالی که او را به بازی تشویق می‌کنید در کنار کودکتان بمانید. به مرور که کودکتان احساس راحتی بیشتری می‌کند شما می‌توانید به تدریج برای مدت کوتاهی از او دور شوید. فقط تا قبل از اینکه کودکتان احساس ناراحتی کند بازگردید.   از حمایت بیش از حد کودکتان بپرهیزید.حمایت بیش از حد این پیغام را می‌دهد که موقعیت‌ها ترسناک هستند. این ممکن است بطور تصادفی رفتار کمرویی کودک شما را تقویت کند.  

از او به خاطر رفتار شجاعانه‌اش مانند پاسخ به دیگران، برقرار کردن ارتباط چشمی با دیگران یا بازی کردن دور از شما، تمجید کنید. کارهایی را که انجام می‌دهد به صورت اختصاصی مورد توجه قرار دهید: بطور مثال:

بابک جان، نحوه سلام گفتن شما را به آن پسر در پارک دوست داشتم. آیا متوجه شدی وقتی به او سلام کردی خوشحال شد؟  

سعی کنید در رفتارهای اجتماعی یک الگوی با اعتماد به نفس برای کودکتان باشید که بتواند ببیند و از شما یاد بگیرد، برای مثال: وقتی یک نفر به شما سلام می‌دهد همیشه شما جواب سلام او را بدهید. اجازه بدهید کودکتان این احساس را داشته باشد که شما به توانایی او در موقعیت‌های اجتماعی اعتماد دارید حتی اگر شما اندکی احساس نگرانی کنید او ناراحت خواهد شد.   اگر افراد دیگر بگویند کودک شما کمرو است به آرامی در مقابل کودکتان حرف‌های آنها را تصحیح کنید. برای مثالب بگویید او کمرو نیست فقط کمی طول می‌کشد که با دیگران ارتباط برقرار کند و راحت باشد.  

نکاتی برای کودکان در سن مدرسه

در این قسمت راهنمایی برای کودکان مدرسه‌ای که در موقعیت‌های اجتماعی با کمرویی مواجه هستند، مطرح شده است:

قرارهای بازی را چه در منزل شما باشد چه در منزل دوست کودک شما، مورد تشویق قرار دهید. در صورتیکه کودک به خانه دوستش دعوت شد در دفعه اول اگر شما همراه او بروید احساس راحتی بیشتری می‌کند. شما می‌توانید به تدریج زمانی که با او در خانه دیگران می‌گذرانید را کمتر کنید.

تمرین نشان دادن و گفتن یا ارائه کلاسی در منزل توسط کودک شما به او کمک می‌کند که در هنگام روبرو شدن در کلاس خودش احساس راحتی و استقامت بیشتری کند. کودک خود را برای انجام فعالیت‌های فوق برنامه تشویق کنید. تلاش کنید فعالیت‌هایی را که مشوق رفتارهای اجتماعی هستند، پیدا کند.  کودک خود را در تعاملات اجتماعی هدایت کنید. در موقعیت‌های آشنا به کودکتان یادآوری کنید که چیزهایی مانند ارتباط چشمی برقرار کردن، استفاده از حالات کلی بدن را انجام دهد و به سوال‌ها طوری جواب دهد که مردم بتوانند بشنوند. برای مثال:

شما می‌توانید یادآوری کنید که وقتی عمو با تو صحبت می‌کند به او نگاه کن.  از مقایسه‌های منفی او با کسانی که از اعتماد به نفس بیشتری برخوردارند مثل خواهران و برادران یا دوستان اجتناب کنید. در عوض کمک کنید که به وسیله تمرکز بر مراحل کوچک به سمت کمتر کمرو بودن عزت نفسش را بسازد.   کودکان کمرو نمی‌خواهند مورد توجه باشند. فهمیدن این نکته ممکن است به کودک شما کمک کند که زمانی که او هیچ صحبتی نمی‌کند مردم به او بیشتر توجه می‌کنند.

 چگونه بگوییم که کمرویی یک مشکل است؟ رفتار خجالتی طبیعی

طیفی از رفتار خجالتی طبیعی وجود دارد. به طور مثال، این برای نوزاد طبیعی است که در موقعیت‌های اجتماعی بخواهد نزدیک والدینش باشد، در موقعیت‌های اجتماعی گریه کند و از لحاظ جسمانی از تعاملات اجتماعی به وسیله قایم کردن سر، حرکت دادن یا چرخش سر به دور یا بستن چشمهایش اجتناب کند. برای کودک پیش دبستانی طبیعی است که با افراد ناشناس صحبت نکند. او ممکن است پشت یکی از والدین پنهان شود و از شرکت در بازی اجتناب کند. و برای یک کودک در سن مدرسه طبیعی است که گاهی اوقات از پاسخ به سوالات در کلاس اجتناب کند، در پیدا کردن دوست مشکل داشته باشد و ترجیح دهد که عقب بنشیند و بازی دیگران را نظاره کند یا از فعالیت‌های جدید دوری کند. 

هنگامی که کمرویی حکم یک مشکل را دارد…

شما با پرسیدن یک سوال از خودتان می‌توانید بگویید که رفتار خجالتی کودکتان حکم یک مشکل را دارد یا نه و آن سوال این است: آیا رفتار خجالتی او باعث بوجود آمدن اضطراب زیاد برای خودش (یا شما) شده است؟

آیا رفتار خجالتی او باعث بوجود آمدن اضطراب زیاد برای خودش (یا شما) شده است؟

به طور مثال ممکن است کودک شما توانایی گفتن سلام را هنگامی که یک نفر با او احوال پرسی می‌کند یا نگاه کردن به یک نفر وقتی که آنها در حال صحبت کردن هستند را ندارد. شاید شما یا کودکتان به خاطر کمرویی او نتوانید به مکان‌های دیگر بروید. کودکانی که کمرویی را نشان می‌دهند ممکن است حالاتی از اضطراب را در موقعیتهای اجتماعی بروز دهند مانند مهمانی‌ها، زمان بازی، فعالیت‌های ورزشی و مدرسه. آنها ممکن است در مورد احساس تنهایی‌شان صحبت کنند و حالاتی را نشان دهند که می‌خواهند دوستان بیشتری داشته باشند اما نمی‌دانند چگونه بر کمرویی‌شان غلبه کنند.

اگر خجالت و کمرویی کودک شما در عملکرد تحصیلی‌اش تداخل ایجاد کند یا تاثیر سوء بر روابط دوستانه‌اش بگذارد علامت این است که خجالت و کمرویی کودک شما به مشکل تبدیل شده است. بعضی از کودکان به مرور از کمرویی به سوی اضطراب پیش می‌روند. بنابراین اگر تغییر رفتار کمرویی کودکتان مشکل و اینگونه رفتارها در او بارز است، صحبت کردن با روانشناس حرفه‌ای می‌تواند به او کمک کننده باشد.

  کمرویی یا چیز دیگری؟

گاهی اوقات کودکان با تاخیر گفتاری، اختلال طیف اوتیسم (ASD) و یا مشکلات شنوایی می‌توانند شبیه کودکان کمرو رفتار کند. برای مثال آنها ممکن است ارتباط چشمی یا قسمتی از مکالمه اصلی را انجام ندهند. این عقیده خوبی است که گفتگویی با پرستار سلامت خانواده (برای نوزادان و کودکان نوپا)و کودکتان و معلم کودکتان (پیش دبستانی و سن مدرسه) داشته باشید تا از دلایل محتمل و غیر محتمل برای رفتار کودکتان اطلاع یابید. برای مثال : ـ یک کودک با تاخیر گفتاری علائمی را نشان می‌دهد که بیانگر علاقه او برای صحبت کردن با مردم است، برای مثال: او بدنبال برقراری ارتباط چشمی با دیگران است و سعی می‌کند که ارتباط اجتماعی برقرار کند اما از اینکه توسط دیگران درک نمی‌شود احساس یأس می‌کند. ـ یک کودک با اختلال شنوایی ممکن است علائم کمی از شنیدن سخنان بزرگسالانی که با او صحبت می‌کنند (از جمله والدین) را نشان دهد. او ممکن است در پیروی از دستورالعمل‌ها دچار مشکل شود یا ممکن است نتواند دامنه‌ای از صداها را بشنود. ـ یک کودک دارای اختلال اوتیسم ممکن است به سختی نشانه‌های اجتماعی را استنباط کند و ممکن است نتواند به شیوه مشابه دیگر بچه‌ها بازی کند و ممکن است به نظر برسد که علاقه‌ای به برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران ندارد.  

احساس شما در مورد کمرویی کودکتان

اکثر والدینی که کودکشان با سرعت پایین‌تری شروع به برقراری ارتباط با دیگران می‌کنند، احساس یأس و ناامیدی را تجربه می‌کنند. اکثر والدین می‌خواهند که کودکشان با دیگران احساس راحتی داشته و در موقعیت‌های اجتماعی اعتماد به نفس داشته باشد. این گناه شما یا کودکتان نیست که او از موقعیت‌های اجتماعی ترس دارد. این ممکن است فقط قسمتی از ساختار ژنتیکی‌اش باشد. تمرکز بر مراحل مثبتی که شما و کودکتان برای غلبه بر کمرویی طی می‌کنید می‌تواند کمک کننده باشد. اگر شما خودتان خجالتی هستید و بخاطر کمرویی‌تان مطمئن نیستید که چگونه می‌توانید به کودکتان کمک کنید بهتر آن است با یک فرد حرفه‌ای مانند یک روانشناس صحبت کنید.

  عنوان: چرا کودکان کمرو هستند؟

منبع: Shyness and children

مترجم: بهاره قائمی کرمانی-دانشجوی روانشناسی بالینی مقطع کارشناسی ارشد-واحد الکترونیک

با تأیید: ترانه خداویردی، کاندیدای دکتری تخصصی روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی