کروناویروس ، ویروس تنفسی جدید است که از ووهان چین آغاز شده است در حال حاضر در همه‌ی کشورها گسترش یافته است. بیش از یک میلیون نفر به کروناویروس مبتلا شده‌اند و متخصصان نسبت به جهانگیر شدن کروناویروس ابراز نگرانی کرده‌اند و معتقدند که همچنان در حال پیشرفت است.
آنچه درباره‌ی کروناویروس ناشناخته مانده است این است که چه تعداد مبتلا به نوع خفیف آن هستند و آیا آنها می‌توانند ناقل کروناویروس باشند یا خیر. از این رو ابعاد دقیق شیوع کروناویروس را به سختی می‌توان بدست آورد. در این مطلب سعی خواهم کرد اطلاعاتی را که تاکنون دانشمندان درباره‌ی کروناویروس و شیوع آن به دست آورد‌ه‌اند ذکر کنم.
ویروس کرونا چیست؟
کروناویروس به خاطر ملیه‌هایی که از سطح آن بیرون زده است نام‌گذاری شده است زیرا شبیه تاج یا فرزند خورشید است. این ویروس‌ها می‌توانند هم انسان‌ها و هم حیوانات را مبتلا سازند و می‌توانند باعث بیماری تنفسی شوند.
هر ساله حداقل چهار نوع کروناویروس باعث عفونت‌های متوسطی می‌شوند. اکثر افراد در مرحله‌ای از زندگی خود ممکن است به یک یا تعداد بیشتری از ویروس‌ها مبتلا شوند.
- سرماخوردگی.
- یکی از انواع این ویروس‌ها که سال ۲۰۰۳ در چین شیوع بیدا کرد وضعیت خطرناکی را ایجاد کرد که به عنوان سندرم تنفسی حاد شدید (سارس) شناخته می‌شود. این نوع کروناویروس بعد از اینکه ۸۰۹۸ نفر را مبتلا کرد و ۷۷۴ نفر را به کشتن داد متوقف شد.
- سندرم تنفسی خاورمیانه یا مرس در سال ۲۰۱۲ ابتدا در عربستان گزارش شد که علت آن نیز کروناویروس بود.
- ویروس جدیدی که SARS-CoV-2 نامیده می‌شود همین ویروس کرونای جدید است و بیماری‌ای که توسط آن ایجاد می‌شود کوید-۱۹ نام‌گذاری شده است.
بدن چطور مقابله می‌کند؟
دکتر پروفسور قاسم آهنگری، متخصص ایمونوژنتیک و استاد تمام دپارتمان ژنتیک پزشکی پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری در معرفی این ویروس این مطلب را بیان کرده است که ساختار ویروس کووید ۱۹ (کروناویروس) ترکیبی از این دو ویروس HIV و سارس است که از یک طرف همانند ویروس سارس موجب اپیدمی و درگیر شدن ریه‌ها می‌شود و از طرف دیگر همانند ویروس ایدز، تخریب و کاهش لنفوسیتها و سیستم ایمنی را به دنبال دارد.وی با بیان اینکه سطوح ایمنی مختلفی وجود دارد، افزود: یکی از این سطوح “سطوح ایمنی اولیه” است که برای اولین بار کشف شد که همان سیستم ایمنی فاگوسیتوز یا “بیگانه خواری” و سطح دوم “سیستم فیومرال” است که با استفاده از تولید آنت‌بادی‌ها عمل می‌کند.
وی سطح دیگر ایمنی را شامل سیستم ایمنی اختصاصی سلولی دانست که با فرآورده‌های “سلول‌های لنفوسیت T ” است و خاطر نشان کرد: این سیستم ویروس‌هایی که سیستم مخاطی بدن را درگیر کرده است، حذف می‌کند. این موضوع جدیدی است که مطرح شده و مطالعاتی که ما انجام دادیم، نشان می‌دهد که ویروس‌ها از این طریق می‌توانند حذف شوند؛ از این رو تلطیف مخاط ریه و دستگاه گوارش موجب تقویت سیستم ایمنی ذاتی مخاطی می‌شود که متعاقبا بدن را در برابر تهاجم ویروس‌ها محافظت می‌کند.
این محقق پژوهشگاه زیست فناوری، ماندگاری افراد در منزل در زمان اپیدمی ویروسی، مصرف زیاد آب را از روش‌های موثر در تقویت سیستم ایمنی بدن در برابر ویروس دانست.
کروناویروس جدید چقدر خطرناک است؟
ارزیابی دقیق کشنده بودن کروناویروس سخت است. به نظر می‌رسد که اغلب کشنده بودن آن کمتر از سارس یا مرس است اما نسبت به سرماخوردگی فصلی بیشتر کشنده است.
- نرخ مرگ و میر بیش از ۲ درصد گزارش شده است. بیش از ۵ درصد بیماران مبتلا به کروناویروس در چین که بستری شده‌اند یک بیماری جدی و زمینه‌ای نیز داشته‌اند.
- کودکان به احتمال کمتری مبتلا می‌شوند اما افراد مسن و میانسال به طور نامناسبی مبتلا می‌شوند.
- مردها نسبت به زن‌ها بیشتر می‌میرند که احتمالاً به خاطر واکنش‌های ایمنی ضعیف‌تر بدن آنها و مصرف بالای تنباکو، دیابت نوع ۲ و فشار خون بالاتر آنها نسبت به زن‌هاست. این الگو تقریبا در تمامی عفونت‌های ویروسی تنفسی به همین شکل است: مردها بیشتر در معرض خطرند.
کروناویروس جدید چگونه منتقل شده است؟
متخصصان معتقدند که شیوع ابتدایی کروناویروس از یک بازار فروش ماهی، حیوان و پرندگان زنده در ووهان چین شروع شده است. البته این بازار بعد از شیوع ویروس بسته و ضدعفونی شد و از این رو تحقیق درباره‌ی اینکه که کدام حیوان منشاء اصلی است را غیر ممکن ساخته است.
یک متهم اصلی خفاش است.
یکی از منابع احتمالی ناقل کروناویروس به انسان خفاش‌ها هستند زیرا آنها به گونه‌ای تکامل پیدا کرده‌اند که بتوانند با تعداد زیادی از ویروس‌ها همزیستی داشته باشند و متهم اصلی شیوع ویروس سارس نیز خفاش‌ها بودند.
پای یک حیوان دیگر نیز به عنوان واسطه‌ی بین خفاش و انسان درمیان است.
این احتمال وجود دارد که خفاش‌ها ویروس‌ها را ابتدا به یک حیوان دیگر منتقل کرده باشند به عنوان مثال پانگولین که آن نیز به خاطر خوشمزگی در بخش‌هایی از چین مورد مصرف قرار می‌گیرد و از این طریق ممکن است به انسان‌ها منتقل شده باشد.
انسان عامل اصلی همه‌گیری است.
اما شیوع ویروس کرونا به علت انتقال انسان به انسان روند افزایشی دارد. افراد مبتلا به ویروس هنگام تنفس، حرف زدن، سرفه کردن یا عطسه زدن قطرات تنفسی بسیار ریزی را در هوا منتشر می‌کنند و این باعث می‌شود که به انسان دیگری نیز انتقال صورت بگیرد. بسیاری از ذرات تنفسی روی زمین می‌افتند. افرادی که تماس نزدیکی از افراد مبتلا دارند به ویژه اعضای خانواده و مراقبین سلامتی ممکن است از این طریق به ویروس مبتلا شوند.
دانشمندان نمی‌دانند که ویروس روی سطوح تا چه مدت زنده می‌ماند اما پژوهش‌های اولیه نشان می‌دهند که محیط‌های گرم و مرطوب نمی‌توانند جلوی شیوع را بگیرند. آب و هوای گرم می‌تواند جلوی ویروس آنفلوانزا و نوع خفیف کروناویروس را بگیرد.
یک مطالعه در آلمان نشان داد افرادی که حتی نشانه‌های آشکار و واضح اندکی دارند باز هم قادرند بیماری ناشی از کروناویروس را منتقل کنند. این خبر بسیار بدی است. زیرا وقتی مردم نمی‌دانند که به کروناویروس مبتلا هستند از خانه بیرون می‌روند برای کار، ورزش و مراسم مذهبی.
دنبال چه نشانه‌هایی باید بگردم؟
نشانه‌های بیماری ناشی از کروناویروس شامل تب، سرماخوردگی و مشکلات تنفسی یا تنفس کوتاه است. بیماری ناشی از کروناویروس باعث تخریب ریه می‌شود. اما موارد خفیف‌تر ممکن است شبیه سرماخوردگی یا آنفولانزا باشد.
بیماران مبتلا به کروناویروس ممکن است نشانه‌های دیگری نیز نشان دهند مانند مشکلات گوارشی یا اسهال. تخمین‌های فعلی پیشنهاد می‌کنند که نشانه‌های کروناویروس ممکن است طی یک یا دو روز یا ۱۴ روز بعد از مواجه با کروناویروس بروز پیدا کنند.
اگر تب یا سرفه دارید به دکتر مراجعه کنید.
آیا تستی برای ویروس وجود دارد؟ درمان آن چیست؟
یک تست تشخیصی می‌تواند ابتلای افراد را به کروناویروس نشان دهد. اگر دکتر با درخواست شما برای تست دادن موافق باشد می‌توانید تست بدهید. وقتی که نتیجه‌ی آزمایش مثبت باشد درمان کروناویروس اساساً حمایتی خواهد بود مانند رساندن اکسیژن کافی، و مدیریت تب.
به بیمارانی که نشانه‌های متوسطی دارند گفته می‌شود که استراحت کنند و از مایعات استفاده کنند تا سیستم ایمنی کار خودش را انجام دهد و بهبودی را به ارمغان بیاورد. بیشتر افراد مبتلا به نوع متوسط ظرف دو هفته بهبود پیدا می‌کنند. تا کنون بیش از نیمی از افراد مبتلا در کل جهان کاملاً بهبود پیدا کرده‌اند.
ساخته شدن واکسن کروناویروس چقدر طول می‌کشد؟
واکسن کروناویروس ممکن است چندماه و احتمالاً یکسال طول بکشد. بعد از شیوع سارس در ۲۰۰۳ بیست ماه طول کشید تا واکسن برای مصرف انسانی تهیه شود. این در حالی است که دیگر به واکسن نیازی نبود زیرا بیماری کنترل شده بود. از این رو تلاش برای ساختن واکسن و هزینه برای آن ممکن است ریسک و هدر دادن هزینه‌ها باشد.
با شیوع زیکا در ۲۰۱۵ دانشمندان توانستند ۶ ماهه واکسن بسازند. و الان امیدوار هستند که بتوانند سریع‌تر واکسن تهیه کنند.
چطور از خودم مراقبت کنم؟
اضطراب خود را کنترل کنید. بهترین کاری که می‌توانید برای اجتناب از مبتلا شدن به کروناویروس انجام دهید همان دستورالعمل‌هایی است که در فصل‌های شیوع سرماخوردگی و آنفولانزا توسط متخصصان مطرح می‌شود زیرا کروناویروس همانند آنها منتقل می‌شود. دست‌هایتان را به صورت مرتب و به دفعات شستشو دهید. از لمس صورت خود اجتناب کنید و فاصله خود را با شخصی که سرفه یا عطسه می‌کند حفظ کنید.
آیا باید مسافرت‌های خود را کنسل کنم؟
بی‌شک باید این کار را بکنید. مسافرت باعث می‌شود که اگر ناقل کروناویروس باشیم ویروس را به دیگران منتقل کنیم. و اگر مبتلا نشده‌ایم امکان ابتلای خود را افزایش دهیم.
هر چه میزان شیوع و گسترش کروناویروس محدود شود همه ما نفع می‌بریم. هرچند توان دولت‌ها برای مقاله با کروناویروس به توان سیتسم بهداشتی آنها وابسته است اما هر چقدر مردم بیشتر رعایت کنند خسارت‌های مالی و جانی آن کمتر خواهد بود.
