کم‌توانی ذهنی:
در گذشته به کم‌توانی ذهنی عقب‌ماندگی ذهنی گفته می‌شود. عقب‌ماندگی بار منفی زیادی دارد. کم‌توانی ذهنی (به انگلیسی: mental Retardation) اختلالی است که با عملکرد هوشی زیر حد طبیعی و اختلال در مهارت‌های انطباقی مشخص می‌گردد. منظور از مهارت‌های انطباقی مهارت‌هایی است که به انجام کارهای روزمره مربوط می‌شود.
ویژگی‌های اساسی کم‌توانی ذهنی عبارت اند از کمبودهایی در توانایی‌های ذهنی کلی مانند استدلال، حل مسئله، اختلال در عملکرد انطباقی روزمره در مقایسه با سن و جنس فرد و در مقایسه با همسالان، و شروع در دروه رشد.
کم‌توانی ذهنی از لحاظ آماری به این صورت تعریف می‌شود: عملکرد شناختی که بر اساس آزمون استاندارد هوش، معادل دو انحراف معیار زیر میانگین جمعیت عمومی باشد [۱]. معمولاً میانگین جامعه ۱۰۰ فرض می‌شود و انحراف استاندارد آن ۱۵. دو انحراف استاندارد زیر میانگین یعنی ۷۰.
سن شروع کم‌توانی ذهنی زیر ۱۸ سال است و منظور از مهارت‌های انطباقی انجام کارهای است که در هر سن خاص به طور معمول از فرد انتظار می‌رود . با اقدامات آموزشی و اجتماعی می‌توان یک زندگی طبیعی در خارج از بیمارستان را برای این افراد فراهم کرد که شامل مدارس ویژه، انجام کار های خانه داری و صنایع دستی و حمایت از این افراد و خانواده آنان است.
سبب‌شناسی کم‌توانی ذهنی
۱- عوامل قبل از تولد: بیشتر شامل تأثیرات ژنتیک و تغییرات کروموزی می‌شود . ضمن این که عفونت‌های رحمی و ابتلا به بیماری سرخچه و توکسوپلاسموز ( بیماری خطرناکی که از طریق گربه منتقل می‌شود) نیز در بروز عارضه نقش دارند.
آنچه مسلم است بیشترین علل عقب ماندگی ذهنی همین عوامل قبل از تولد است که از نظر پیشگیری نیز اهمیت دارند، به ویژه عوامل کروموزومی مانند سندرم دان و عوامل عفونی مثل سرخچه و توکسوپلاسموز مادرزادی. در این بین عوامل حین تولد مثل زایمان مشکل و خونریزی جمجمه و اشکالات تنفسی حین زایمان و ….. نیز مؤثر هستند.
۲- عوامل پس از تولد: شامل ضربات شدید به جمجه کودک ( یرقان ) سیانوز ( سیاه شدن)، عفونت‌های دوران نوزادی به همراه تب و تشنج، کم کاری تیروئید و …. است که با مواظبت از کودک بخصوص قبل از سن چهارسالگی می‌توان از بروز کم‌توانی ذهنی تا حدی جلوگیری نمود.
۳- عوامل محیطی اجتماعی: تأثیرات محدودتری در بروز کم‌توانی ذهنی دارند و شامل فقر، تغذیه، ناپایداری خانواده، وضعیت اقتصادی – اجتماعی بد و محرومیت‌های فرهنگی و استرس‌های مکرر و فوق تحمل در محیط زندگی کودک است.
شیوع کم‌توانی ذهنی
میزان شیوع کم‌توانی ذهنی در کل جمیعت تقریباً یک درصد است. موارد شدید آن نیز تقریباً ۶ در ۱۰۰۰ است. به طورکلی مردان بیشتر از زنان احتمال دارد به نوع حفیف و شدید کم‌توانی ذهنی تشخیص داده شوند.
اثر کم‌توانی ذهنی بر خانواده
به محض تشخیص کم‌توانی ذهنی در نوزاد والدین پریشان می‌شوند. برخی کودک را نمی‌پذیرند. گرچه این طرد کردن مدت طولانی دوام ندارد معمولاً تشخیص پس از سال اول گذاشته می‌شود. والدین مجبورند امیدها و انتظارات خود را تغییر دهند که گاهی باعث افسردگی طولانی والدین همراه با احساس گناه و شرم و خشم می‌شود. تعداد کمی کودک را نمی‌پذیرند. در حالی که بقیه در مورد مشخصات سایر فرزندان شدیداً احساس می‌شوند. سرانجام اکثر والدین تطابق پیدا می‌کنند. این والدین نیازمند حمایت طولانی‌مدت هستند.
مشکلات هیجانی و رفتاری
واکنش آنان مشابه افراد عادی است. با این حال آنان پریشانی را بیشتر در رفتار خود نشان می‌دهند تا در کلمات. تحریک‌پذیری، بیقراری، ترس یا رفتارهای دراماتیک ممکن است نشانه‌ی یک اختلال حاد استرس باشد. همیشه باید این نکته را در نظر داشت که گاهی این واکنش به یک بیماری جسمی تشخیص داده نشده است.
مشکلات رفتار
این مشکلات، نسبت به کودکان عادی در سنین بالاتری رخ داده و بیشتر طول می‌کشند گرچه طی زمان بهبود می‌یابند. بسیاری از عقب ماندگان ذهنی، پرفعالیت و حواس‌پرت تکانشی (impulsive) هستند. مشکلات جدی‌تر عبارتند از خود آزاری و رفتارهای اوتیسمی ( مثل فعالیت‌های تکراری بی‌هدف و کلیشه‌ای خم شدن به عقب_جلو، کوبیدن سر به دیوار). این مشکلات جدی در عقب ماندگان ذهنی شدید شایعتر است ( ۴۰% کودکان و ۲۰% بزرگسالان). در تعداد کمی از بیماران رفتارهای تهاجمی به حدی شدید است که احتمال آسیب به خود بیمار و مراقبت وی وجود دارد که به آن رفتارهای چالشی برانگیز (challenging) می‌گویند.
مترجم: فاطمه عربی
اختلال‌های روانشناختی دیگر
بررسی ساختار شخصیت خودشیفته و پویش‌های روانی آنها
خودشیفتگی چه در حد طبیعی و چه به شکل بیمارگون، عنوانی بود که فروید (۱۹۱۴) به بازگردانی جهت توجه[۱] داده است. وی این اصطلاح را از داستان اساطیری یونانی... بیشتر بخوانید
ناتوانی یادگیری چیست؟ انواع و روشهای درمان آنها کدام است؟
در این مطلب پس از ارائه ی تعریفی از ناتوانی های یادگیری به علت شناسی آن پرداخته و سپس سطوح پیشگیری آن را بیان نموده و در آخر به توضیح چهار بخش از ناتو... بیشتر بخوانید
PTSD یا اختلال اضطراب پس از سانحه‌‌ای چیست؟
هر ساله کشور ما در معرض بلایای طبیعی از انواع گوناگون قرار می گیرد و هرازگاهی شاهد خبرهای ناگواری در زمینه وقوع یکی از آنها در یکی از نقاط کشور هستیم.... بیشتر بخوانید
هویت در اختلال شخصیت مرزی چگونه سنجش می‌شود؟
شکل دادن هویت امن، یکی از مهم ترین وظایف “روانشناسی دوران نوجوانی ” است. در طی سال های پر تلاطم نوجوانی، نوجوان در تکاپوی هویت ناشناخته خو... بیشتر بخوانید
منظور از طیف شکننده در ISDTP (رواندرمانی پویشی فشرده و کوتاه‌مدت) چیست؟
در رواندرمانی پویشی فشرده و کوتاه مدت به بیمارانی شکننده گفته می‌شود که اضطراب آنها به صورت آشفتگی شناختی/ادراکی می‌شود، ظرفیت خود مشاهده‌گری د... بیشتر بخوانید
