دامنه موضوعهای پژوهشی در روانشناسی همانند خود این علم گسترده و وسیع است. انتخاب یک موضوع تحقیقی همانند رفتارهای دیگر تحت تأثیر دو عامل شخصیت و محیط قرار دارد. به عبارت دیگر، در انتخاب هر موضوع پژوهشی حداقل، دو انگیزه وجود دارد:
(۱) انچه شما میخواهید بدانید
(۲) آنچه را که نیازمند به دانستنش هستید
شاید بهترین تعریف آن چه میخواهيد بدانید کنجکاوی روشنفکرانه و علمى باشد. به عنوا مثال، پیشرفت تحصیلی تا چه اندازه تحت تأثیر تجربه معلم قرار دارد؟ یا چه رابطهای بین ویژگیهای جسمانی شاگردان و میزان محبوبیت آنها در بین گروه وجود دارد؟ آنچه شما غالباً نیازمند به دانستنش هستید، بیشتر با مواردی در رابطه است که می تواند برای بهبود تدریس در کلاس به کار گرفته شود.
آیا تدریس یک مفهوم، در کلاسی که از شاگردان با درجه های هوشی مختلف تشکیل شدهاند آسانتر از تدریس در یک کلاس یکنواخت است؟ آیا تدریس انفرادی مفیدتر از تدریس گروهی است؟ (البته این دو انگیزه الزاماً مستقل از یکدیگر نیستنها مثلاً، کنجکاوی شما ممکن است از یک مشکل آموزشی که در کلاس با آن مواجه هستید یا اینکه به فکرتان می رسد، ناشی شده باشد. همچنین تجزیه و تحلیل کنجکاویتان ممکن است منجر به یافتن راه حلی شود که در کلاس نیز کاربرد داشته باشد.
انگیزهٔ شما در ارتباط با مسائل پژوهشی تنها یکی از عوامل مهم در شناسایی یک مسئله است بضاعت علمی و تجربهٔ شما نیز به این انتخاب کمک میکند. علاوه بر انگیزههای فوق، منابعی که در دسترس شما قرار دارد باید مورد بررسی قرار گیرد. این عامل گاهی اوقات نمی تواند تصمیم شما را در مورد انتخاب مسئله تحقیقی تغییر دهد.
این منابع به عنوان مثال، عبارتند از: جامعه دانش آموزانی که در دسترس شما قرار دارند، برآوردهای مالی، امکانات و تجهیزاتی که می توانند مورد استفاده شما قرار گیرند و قابلیت شما در برنامه ریزی برای دانش آموزان. قبل از هر گونه اقدامی برای انتخاب موضوع تحقیقی، پرس و جو و کنکاش دربارهٔ وجود منابع بالقوه و مفید از اهمیت بسزایی برخوردار است.
همین اقدام کنجکاوانه و اکتشافی ممکن است مسئله دقیقی را که علاقهمند حل آن هستید به شما نشان دهد. علاوه بر بررسیهای فوق، محدودیتها و امکانات موجود در محیط کار نیز، باید مورد توجه قرار گیرد. انجام برخی از پژوهشها، مستلزم کسب اجازه از مدیران ردههای بالاست. آیا شما قادر به اخذ این مجوز هستید؟ تدوین برخی از مسائل پژوهشی نیاز به تغییر در روش کار کلاسی و محتوای مواد آموزشی دارد.
چنانچه مواد آموزشی از پیش توسط برنامه ریزان آموزشی تهیه شده باشد، کارکنان مدارس به ندرت آزادی عمل برای تغییر آن را دارند در چنین شرایطی معقولانه نیست که از همکاران خود انتظار این گونه تغییر را داشته باشید. البته دليلی وجود ندارد که از مسائل پژوهشی که مستلزم ابداع و مداخله در محیط کلاس است، احتراز شود. شما فقط باید از مشکلات اجرای پژوهش آگاه باشید و فکر کنید چگونه می توانید حمایت همکاران اداری و آموزشی را جلب کنید.
سرانجام، آیا دانش و تجربهٔ لازم برای تفسیرها و استفاده صحیح از آنها را دارید؟ بهترین راهنمایی در این مورد، انتخاب موضوعی است که شما با آن آشنایی کامل دارید. ضمناً پاداش واقعی تلاشهای شما وقتی داده می شود که نتایج به دست آمده به نفع شاگردان شما به کار گرفته شود.
فرستنده: محمدامین موفق – HotsonHor M.A.M
منبع: روش تحقیق در روانشناسی و علوم تربیتی، دکتر دلاور.
![تلگرام روان حامی](https://telegramgeeks.com/wp-content/uploads/Telegram-icon.png)
![تلگرام روان حامی](https://telegramgeeks.com/wp-content/uploads/Telegram-icon.png)
![تلگرام روان حامی](https://telegramgeeks.com/wp-content/uploads/Telegram-icon.png)