دیدگاه های نوین در روانشناسی:
دیدگاه یا perpective به معنای رویکرد، نوع نگاه و روش بررسی یک موضوع است؛ بنابراین دیدگاه روان‌شناختی به معنای نوعی رویکرد و نوعی روش نگاه کردن به موضوعات روان‌شناختی است (اتکینسون و همکاران، ۲۰۰۹).
هر دیدگاه شامل مفروضات یا باورهای مشخصی درباره‌ی انسان است؛ مانند اینکه انسان‌ها چگونه عمل می‌کنند، کدام جنبه از رفتار ارزش مطالعه دارد و چه روش‌های تحقیقی برای مطالعه رفتار انسان مناسب است. ممکن است در داخل هر دیدگاه چندین نظریه وجود داشته باشد اما تمامی آنها در مفروضات اصلی آن دیدگاه مشترک هستند.
روش‌های متنوعی برای تفکر درباره‌ی رفتار انسان وجود دارد. روانشناسان، زمانی که چگونگی تفکر، احساس و رفتار انسان را بررسی می‌کنند از دیدگاه‌های متنوعی بهره می‌گیرند (درباره روانشناسی، ۲۰۱۶).
دیدگاه های نوین در روانشناسی:
در روانشناسی می‌توان به هر موضوعی از دیدگاه‌ها و چشم‌اندازهای مختلف نگاه کرد (اتکینسون و همکاران، ۲۰۰۹). برخی پژوهشگران بر دیدگاه‌های خاصی مانند دیدگاه فیزیولوژیک تمرکز می‌کنند، در حالیکه برخی بر دیدگاه التقاطی یعنی ترکیب چندین دیدگاه با یکدیگر تأکید دارند.
باید در نظر داشته باشید که هیچ رویکردی مجزایی بهتر از دیگری نیست، زیرا هر کدام از دیدگاه‌ها برجنبه‌های مختلفی از رفتار تمرکز می‌کنند. هر رفتاری را در روانشناسی می‌توان از زوایای مختلف مورد تحلیل قرار داد و اکثر روانشناسان معتقدند که هیچ دیدگاهی به اندازه کافی نمیتواند تمام جنبهها را تحت پوشش قرار دهد. از طرفی هر دیدگاهی دارای مزایا و معایب خاص خود است. برای آشنایی با دیدگاه‌های مختلف درباره رفتار انسان، اجازه بدهید که یک مثال را با هم بررسی کنیم. این مثال از کتاب زمنیه روانشناسی هیلگارد اقتباص شده است (درباره روانشناسی، ۲۰۱۶).
فرض کنید که یک نفر به شما توهین می‌کند و شما با نیز با مشت جواب او را می‌دهید. از دیدگاه فیزیولوژیک می‌توان علت این عمل را به این صورت توضیحی داد که بعضی مناطق مغز به فعالیت در آمده و پیام‌رسانی در نورون‌ها باعث فعال شدن و حرکت کردن ماهیچه‌های بازو شده است.
از دیدگاه رفتاری می‌توانیم بدون ذکر فعال و انفعالات درون بدن، بگوییم که توهین محرکی است که پاسخ شما به آن مشت زدن است و مشت زدن پاسخی است که آن را یاد گرفته‌اید زیرا در گذشته در مقابل آن پاداش دریافت کرده‌اید.
در دیدگاه شناختی روی فرآیندهایی از ذهن تمرکز می‌کند که در تولید رفتار مشت زدن نقش داشتند. دیدگاه شناختی مشت زدن شما را بر اساس اهداف و نقشه‌هایتان توضیح می‌دهد: هدفتان این بوده است که از شرف خود دفاع کنید؛ و رفتار پرخاشگرانه بخشی از نقشه شما برای رسیدن به آن هدف است.
از دیدگاه روانکاوی می‌توان عمل شما را بازتابی از سائق پرخاشگری شما دانست که به‌طور ناهشیار عمل می‌کند.
دیدگاه انتزاعی یا ذهنی نیز معتقد است که می‌توان پرخاشگری شما را نوعی واکنش دانست واکنش به تفسیر حرف طرف مقابل به‌عنوان توهین شخصی.
به‌رغم تنوع دیدگاه‌ها و روش‌های مختلف برای توضیح اعمال روان‌شناختی، پنج دیدگاه های نوین در روانشناسی که نماینده رویکردهای اصلی در روانشناسی مدرن هستند در زیر معرفی شده‌اند:
۱ – دیدگاه فیزیولوژیک
۲- دیدگاه رفتاری
۳- دیدگاه روانکاوی
۴- انتزاعی (پدیدارشناختی نیز گفته می‌شود)
۵- دیدگاه شناختی
عنوان: دیدگاه های نوین در روانشناسی
حمید بهرامی زاده
