مراحل رشد روانی جنسی در نظریه روانکاوی: مرحله دهانی

مراحل رشد روانی جنسی در نظریه روانکاوی به پنج مرحله تقسیم می‌شود که عبارت اند از مرحله دهانی، مقعدی، آلتی، نهفتگی و تناسلی.

تمایلات جنسی نوازاد طی ۱۸ ماه نخست زندگی بر ناحیه دهان متمرکز است. بیشترین لذت کودک مکیدن چیزی ارضاکننده مثل پستان است. امیال غزیزی عبارت است از کسب ارضای دهانی نافعال طی مرحله جذب دهانی و به دست آوردن فعال‌تر لذت دهانی در مرحله پرخاشگری دهانی، مکیدن پستان یا بطری شیر، به دهان گذاشتن اسباب‌بازی‌ها یا انگشتان، یا حتی غان و غون کردن، برخی از اعمالی است که کودک برای کسب ارضای دهانی انجام می‌دهد.

به نقل از روان حامی، در بزرگسالی نیز افراد با بوسیدن، قضیب‌لیسی، فرج‌لیسی، لیسیدن پستان یا سایر اندام‌های بدن لذت جنسی دهانی به دست می‌آورند.

نیازهای جنسی دهانی نوازد شدید و فوری است اما کودک برای دستیابی به پستان یا بطری شیر به منظور رسیدن به ارضای دهانی ضروری به والدینش وابسته است. چگونگی پاسخ والدین به این نیازهای فوری تأثیر چشمگیری بر شخصیت کودک می‌گذارد. والدین بسیار محروم‌کننده یا بسیار آسان‌گیر ممکن است گذر کودک را به مراحل بعد رشد شخصیت دشوار کنند.

کودک بر اثر محرومیت ممکن است در مرحله دهانی تثبیت شود: انرژی او بیشتر به صرف به دست آوردن ارضای دهانی می‌شود که طی دوره کودکی با کمبود آن رو به رو بوده است. با زیاده‌روی هم کودک ممکن است در مرحله دهانی ثبیت شود،  اما انرژی او صرف تلاش برای تکرار و حفظ شرایط ارضا کننده می‌شود.

تثبت ناشی از محرومیت یا ارضای بیش از اندازه منجر به شکل گیری صفات شخصیت دهانی می‌شود که شامل ویژگی‌هایی می‌شود که در زیر به آنها اشاره می‌شود:

تثبت در مرحله دهانی علاوه بر این ویژگی‌ها این گرایش را در فرد ایجاد می‌کند که در مواقع تهدید یا ناکامی به دفاع‌های ابتدایی‌تر رو آورد.

1. انکار در نهایت حاصل چشم بستن و به خواب رفتن به عنوان راهی برای نادیده گرفتن نیازهای ارضانشده‌ی دهانی است. این دفاع در سطح شناختی شامل منحرف کردن توجه از جنبه‌های تهدیدکننده دنیا یا خود است.
2. فرافکنی دارای مبنای بدنی تف کردن یا بالا آوردن هر چیز بدی که نوزاد بلعیده و بازگرداندن چیزهای بد به محیط است. فرافکنی از نظر شناختی شامل دیدن جنبه‌های بد یا تهدیدکننده خود در محیط است.
3. جذب در سطح بدنی شامل خوردن غذا و مایعات و از آن خود کردن واقعی آنهاست. در این نوع دفاع از نظر شناختی شخص تصورات دیگران را به عنوان جزئی از تصورات خود می‌پذیرد.

کودکانی که در مرحله دهانی تثبت شده‌اند به ویژه نگران حمایت در برابر اضطراب جدایی‌اند. شخصیتهای دهانی نگران آن هستند که اگر افراد محبوب آنان بدانند که در واقع چقدر خودخواه، پرتوقع و وابسته‌اند، ممکن است آنان را ترک یا محبت‌شان را از آنان دریغ کنند. آنان به تجربه یاد می‌گیرند که بهتر است میل شدید خود به نوازش شدنف حمایت شدن و تغذیه شده را کنترل کنند تا مبادا تنها رها شوند. بنابراین آنها یاد می‌گیرند این تمایلات تنگ نظرانه و ناشی از خودشیفتگی را انکار یا فرافکنی کنند، اگر چه در واقع همواره در آرزوی پذیرندگی نافعال بدون دهندگی یا تصاحب پرخاشگرانه بدون استحقاق هستند.

ادامه مراحل رشد روانی جنسی در نظریه روانکاوی: مرحله مقعدی

نظریه شخصیت روانکاوی

یک راه ساده و آسان برای اطلاع از مطالب جدید سایت و ارتباط با ما کانال تلگرام ماست. در تلگرام ravanhami@ با ما همراه باشید.