این روزها، فضای مجازی پر شده است از غم های بی‌انتها و بی دلیل! با اینکه بوی عید و حال خوب آن، اکثر افراد را درگیر خود کرده است؛ اما توییت‌ها و کپشن های اینستاگرام به طرز عجیبی نشانگانی از غم و افسردگی دارند. در این متن تلاش شده است تا به چند دلیل افسردگی در این زمان پرداخته شود. در انتها به تبیین نشانگان افسردگی فصلی به طور مختصر، پرداخته شده است.
تغیرات آب و هوایی و اقلیمی موجب تغیر در میزان رسیدن اکسیژن به مغز می شود. در نتیجه موجب تغییر در فشار خون و ترکیبات عصبی خواهد شد.
هواشناسي زيستي يا پزشكي يكي از رشته هاي وابسته به علوم پزشكي و شامل چند رشته علمي است كه تأثير رويدادهاي اقليمي را بر سبك و ساختار رفتار زيستي، رواني و اجتماعي انسان بررسي مي‌كند( احمدیان،۱۳۹۲). اين رشته ارتباط ميان تأثير رويدادهاي هواشناسي و پاسخ‌هاي زيست شناختي به آن‌ها، مانند رابطه تغييرات اقليمي در فصول مختلف و افسردگي (اختلالات خُلقي و هيجاني ) را بررسي مي‌كند. هواشناسان زيستي دريافتهاند كه رفتار، خُلق و سلامت افراد با تغييرات آب و هوايي ارتباط دارند ( ترمان و ترمان، ۲۰۰۵؛ تامسون، ۲۰۰۱؛ پيج وهوارد،۲۰۱۰؛ بري، بوئن و كجيلستورم، ۲۰۱۰؛ گيفورد، ۲۰۱۱؛ ريسر و سوين،۲۰۱۱ .(
در این متن به تعریف دو مسئله بپردازیم و بعد با توجه به این دو مفهوم ، به بررسی سایر دلایل افسردگی خواهیم پرداخت.
یون منفی که در هوا هست همان اکسیژن با یک بار منفی است که موجب بهتر شدن حال افراد میشود.
در عوض یون مثبت که در هوا هست اکسیژنی است که یکی از الکترون های آن از بین رفته است. بالا بودن یون مثبت در هوا موجب ضعف بدنی، تهوع، افسردگی، اضطراب میشود.
یون های منفی در هوا با نوروترنسمیتر سروتونین در ارتباط هستند. همانطور که می‌دانید افزایش سروتونین با کاهش افسردگی در ارتباط است. یون منفی در هوای تمیز یافت میشود. علت اینکه در کنار جنگل، کوهستان ، دریا ، پس از باران افراد احساس خوشحالی می‌کنید و حال بهتری دارید ،همین یون های منفی موجود در هواست. در زمستان، به دلیل برودت هوا آلودگی در سطح زمین قرار می‌گیرد . پس یون منفی کمتری در فضا موجود خواهد بود و در نتیجه عملکرد سروتونین به طور طبیعی پایین‌تر از سطح معمول خواهد آمد.
در مورد این پدیده که چرا یون های منفی در هوای پاک بیشتر هستند، به طور خلاصه می‌توان توضیح داد که قضیه مرغ و تخم مرغ است! چون یون های منفی به آلاینده ها و عوامل آلرژیزا که اکثرا بار مثبت دارند می‌چسبد و بعد ذرات ساخته شده به علت سنگینی بیشتر به طرف زمین کشیده می‌شوند و از فضای تنفس ما خارج خواهند شد.
از طرفی نحوه تشکیل شدن این یون ها اینگونه است که اکسیژن، نیتروژن و کربن دی اکسید اگر انرژیشان را به یکدیگر بدهند، موجب ایجاد یون منفی میشود.
آب و هواي مرطوب، معتدل و آفتابي بيشترين تأثير را بر خلق دارند. آب و هواي مرطوب موجب كاهش تمركز و افزايش خواب آلودگي مي‌گردد و در آب و هواي معتدل ميزان اضطراب كم مي‌شود (تندبادم و همکاران، ۱۹۹۸).
عامل بعدی نور است.
هنگامي كه نور از طريق چشمها عبور مي‌كند و به مغز مي‌رسد، ماده سروتونين در بافت عصبي رها مي‌شود. در طول پاييز و زمستان، روشنايي روز كمتر از بهار و تابستان است و اين امر باعث پايين آمدن سطح سروتونين خواهد شد( احمدیان ،۱۳۹۲).
مسئله قابل بررسی بعدی خوراک است.
در تحقیقی که در مورد رابطه گروه های غذایی و افسردگی اساسی در بانوان تبریز در سال ۱۳۹۲ صورت گرفت، نتایج به طور خلاصه اینگونه است:
در افرادی که مصرف مرکبات ، میوه های خانواده توت و هندوانه، جانشین های گوشت، ماهی، سبزیجات زرد، سبزیجات سبز تیره بالا بود درصد ابتلا به افسردگی کمتر و درمقابل افرادی که مصرف شیرینی و گوشت و ماکیان زیادی داشته اند، درصد ابتلا به افسردگی آن‌ها بیشتر است.
در ادامه زیر گروه چند مفهوم را روشن تر می‌کنیم.
گوشت و ماکیان: گوشت گوساله، گوشت گوسفند، گوشت چرخ کرده، مرغ، همبرگر، سوسیس
شیرینی ها: شکر، عسل، شیرینی تر، شیرینی خشک، آب نبات، شکلات، شکلات خانگی، نوشابه
جانشین های گوشت: عدس، لوبیا، نخود، لپه، لوبیا چشم بلبلی، سویا، ماش، تخم مرغ، بادام ، گردو، پسته و فندق، تخمه
همانطور که می‌دانید در فصل تابستان بیشترین اقلام میوه در بازار موجود است و در زمستان تنوع میوه ها بسیار محدودتر از تابستان است. با توجه به اینکه میوه یکی از مهم ترین اقلام خوراکی در بررسی های ذکر شده است؛ می‌توان نتیجه گرفته که یکی از دلایل شیوع افسردگی در فصل سرد سال همین نبود میوه هاست.
در کل ،برخی از نشانگان افسردگی فصلی علایم زیر است:
میل شدید به کربوهیدرات ها و قند ها، خستگی مفرط، غمگینی بی دلیل، بی حوصلگی شدید، فرار از فعالیت های اجتماعی، کاهش کارایی مطلوب در طی روز و … .
منابع:
- کارگرنوین،زهرا.(۱۳۹۲). رابطه گره های غذایی با افسردگی اساسی در زنان بزرگسال تبریز.
- احمدیان،علی رضا.(۱۳۹۲). اثربخشي فوتو توريسم در كنترل علائم اختلال افسردگي فصلي(رساله چاپ شده دکتری).
- https://neotecir.com/مقالات-مرتبط/what-are-negative-ions.html
